راهنمای جامع طلاق ایرانیان خارج از کشور
طلاق یکی از رایج‌ترین دعاوی حقوقی میان ایرانیان مقیم خارج از کشور است. دعوای طلاق به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی و بین‌المللی، ظرافت‌های خاص خود را دارد. ایرانیان خارج از کشور برای طلاق می‌توانند از سه طریق اقدام کنند: طلاق توافقی، طلاق به درخواست زوج و طلاق به درخواست زوجه. در ادامه به توضیح شرایط و قوانین حاکم بر طلاق ایرانیان خارج از کشور می‌پردازیم و چگونگی آن را بررسی می‌کنیم.
طلاق ایرانیان خارج از کشور چگونه است؟
برای ثبت طلاق زوجین ایرانی که در خارج از کشور اقامت دارند معمولا باید دید نحوه ازدواج آنها چگونه بوده است. اگر ازدواج در ایران به ثبت رسیده باشد، طلاق باید در ایران انجام شود و به ثبت برسد. اما ممکن است زوج ایرانی در خارج از کشور ازدواج کرده باشند مثلا در هلند و ازدواج ایرانی را ثبت نکرده باشند که در این صورت می‌توانند به روال قانون هلند طلاق بگیرند و سپس طلاقنامه را به کنسولگری ایران برده و تنفیذ حکم طلاق جاری شده در خارج از کشور را بخواهند. اگر کنسولگری تشخیص بدهد که طلاق درست انجام شده است، یک نسخه از اوراق یا اسناد و مدارک را به وزارت امور خارجه ارسال می‌کند و با این مدارک، می‌توان تنفیذ طلاق را در دادگاه داخلی مطالبه کرد. اما اگر ازدواج در ایران به ثبت رسیده باشد، زوجین می‌توانند طلاق خارجی انجام بدهند و برای طلاق توافقی داخل ایران از طریق دفاتر کنسولگری به وکلای ایرانی وکالت بدهند تا فرایند طلاقشان در ایران پیگیری شود.
برای این منظور، ایرانیانی که در آمریکا و کانادا اقامت دارند باید به دفتر حفاظت از منافع مراجعه و ایرانیان سایر کشورها به دفاتر کنسولگری مراجعه کنند.
طلاق توافقی ایرانیان خارج از کشور
طلاق توافقی خارج از کشور به معنای توافق زن و شوهر بر سر کلیه مسائل مربوط به طلاق، از جمله مهریه، حضانت فرزندان، تقسیم اموال و نفقه است. این نوع طلاق، در مقایسه با طلاق یک طرفه، فرآیندی ساده‌تر و سریع‌تر دارد.
طلاق یک طرفه ایرانیان خارج از کشور
طلاق یک طرفه زمانی اتفاق می‌افتد که فقط یکی از زوجین خواهان طلاق باشد و طرف دیگر با آن مخالف باشد.
- طلاق از طرف زن
در این حالت زوجه می‌تواند با تنظیم وکالتنامه‌ای در سامانه میخک برای وکیل خود در ایران، درخواست طلاق یک طرفه را مطرح کند. وکیل با تکمیل مدارک و دلایل طلاق، دادخواست را در دادگاه خانواده ثبت و دادگاه پس از بررسی مدارک و برگزاری جلسات رسیدگی، حکم طلاق را صادر می‌کند.
- طلاق از طرف مرد
در این حالت، زوج با تنظیم وکالتنامه‌ای برای وکیل خود در ایران، مدارک و دلایل طلاق را به وکیل ارسال و وکیل پس از تکمیل پرونده و انجام مذاکرات لازم، دادخواست طلاق را در دادگاه خانواده ثبت می‌کند. دادگاه هم مدارک را بررسی و جلسات رسیدگی را برگزار می‌کند و نهایتا حکم طلاق صادر می‌شود. پس از صدور حکم طلاق، زوجه حقوق مالی خود شامل مهریه، نفقه و حضانت فرزند را بر اساس قوانین ایران دریافت می‌کند.
ثبت طلاق ایرانیان خارج از کشور
پس از صدور حکم طلاق توسط دادگاه برای اتباع ایرانی مقیم خارج از کشور، آنها می‌توانند برای نهایی کردن مراحل طلاق به سفارت یا کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در کشور محل اقامت خود مراجعه کنند.
فرایند حقوقی طلاق ایرانیان خارج از کشور، ۱۰ روز پس از صدور حکم طلاق به این شرح است:
- ثبت درخواست در سامانه میخک: اولین قدم، ثبت درخواست در سامانه میخک است. در این سامانه، زوجین باید اطلاعات مربوط به خود و حکم طلاق را وارد کرده و وقت ملاقات با سفارت یا کنسولگری را رزرو کنند.
- آماده سازی مدارک
- حضور در سفارت یا کنسولگری: در تاریخ و زمان تعیین شده، زوجین یا وکیل قانونی آنها باید با در دست داشتن اصل مدارک به سفارت یا کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در کشور محل اقامت خود مراجعه کنند.
- امضای اوراق و ثبت طلاق: در سفارت یا کنسولگری، زوجین باید فرم‌های مربوطه را امضا کرده و مدارک خود را تحویل دهند. پس از بررسی مدارک، طلاق در سیستم ثبت شده و گواهی طلاق به زوجین ارائه می‌شود.
طلاق ایرانیان در آمریکا
احوال شخصیه ایرانیان، حتی اگر در کشور دیگری ساکن باشند، تابع قانون دولت متبوع خودشان (ایران) است. یکی از این امور، طلاق است. به عنوان مثال، یک زوج ایرانی که طلاق خود را بر اساس قانون کشور آمریکا به ثبت برسانند، تا زمانی که در آن کشور زندگی می‌کنند، از نظر دولت آمریکا مطلقه محسوب می‌شوند.
با این حال، طبق قانون ایران، تا زمانی که طلاق در دادگاه‌های ایران مطرح نشده و منجر به صدور حکم نگردد و به ثبت نرسد، زوجیت طرفین همچنان برقرار بوده و آثار و تعهدات زوجین نسبت به یکدیگر پابرجا خواهد بود.
از جمله این آثار می‌توان به ممنوع الخروجی زوجین اشاره کرد.
به منظور جلوگیری از این گونه مشکلات، ایرانیان مقیم خارج از کشور باید نسبت به ثبت طلاق خود در ایران نیز اقدام کنند.
ایرانیان مقیم خارج (بدون حضور در ایران) برای اعطای وکالت و ثبت طلاق ایرانی دو راه در پیش دارند:
- سامانه ثنا
از سال 1395 سامانه‌ای در ایران راه‌اندازی شده تحت عنوان سامانه ثنا که تمام خدمات قضایی و حقوقی دادگاه‌های ایران از طریق همین سامانه انجام می‌شود. اگر کارت ملی شما هوشمند باشد، می‌توانید اطلاعات هویتی و شخصی خود را وارد کرده و به راحتی احراز هویت و ثبت‌نام نمایید.
البته این امر مستلزم داشتن یک سیم‌کارت فعال متعلق به شما یا یکی از بستگان یا دوستان شما می‌باشد تا کد مربوطه را دریافت کنند.
بعد از تکمیل ثبت‌نام، از همین طریق می‌توانید به وکیل برای انجام پروسه طلاق یا هر کار حقوقی دیگری، وکالت دهید.
- سامانه میخک
سامانه میخک برای خدمات کنسولی به ایرانیان مقیم خارج راه‌اندازی شده است. اگر شما کارت ملی هوشمند ندارید یا به دلایلی امکان ثبت‌نام در سامانه ثنا را ندارید، می‌توانید برای دادن وکالت طلاق به وکیل ایرانیان مقیم خارج از همین سامانه میخک استفاده کنید.
طلاق غیابی در خارج از کشور
طلاق غیابی زمانی اتفاق میفتد که یکی از زوجین (خواهان) قصد طلاق داشته باشد، اما طرف دیگر (خوانده) در هیچ یک از مراحل دادرسی حاضر نشده و به ابلاغیه‌ها نیز پاسخ ندهد. در این شرایط، خواهان می‌تواند با رعایت تشریفات قانونی، تقاضای طلاق غیابی را به دادگاه ارائه دهد.
طلاق غیابی خارج از ایران به درخواست زوجه
طلاق غیابی از طرف زن به دلیل غیبت یا دوری مداوم شوهر، مستلزم اثبات شرایط خاصی است. این شرایط به طور کلی شامل:
- غیبت مداوم: زن باید ثابت کند که شوهرش برای مدت زمان قابل توجهی غایب بوده است. این مدت زمان در قوانین هر کشور متفاوت است و باید توسط زن متقاضی اثبات شود.
- تلاش برای برقراری ارتباط: در برخی کشورها، دادگاه ممکن است تلاش‌های زن برای برقراری ارتباط با شوهرش را هم بررسی کند. این تلاش‌ها می‌تواند شامل ارسال نامه، تماس تلفنی یا سایر روش‌های مشابه باشد.
- ناکامی در حل مشکلات زناشویی: اگر زن علی رغم تلاش‌های خود برای برقراری ارتباط با شوهرش و حل مشکلات زناشویی، موفق به انجام این کار نشده باشد و ادامه زندگی مشترک هم غیرممکن باشد، این موضوع می‌تواند به عنوان یکی از شرایط طلاق غیابی در نظر گرفته شود.
درنهایت اگر دسترسی به زوج مقدور نباشد حکم طلاق غیابی صادر و آگهی می‌شود تا اگر زوج از این موضوع مطلع شد و اعتراضی داشت در دادگاه حاضر شود. پس از قطعی شدن حکم و قبل ثبت طلاق در دفترخانه حکم صادره توسط سردفتر مربوطه دوباره آگهی و در نهایت پس از طی فرجه مقرر، طلاق غیابی ثبت و خطبه آن جاری می‌شود.
طلاق غیابی خارج از کشور به درخواست زوج
طبق قانون ایران، حق طلاق با مرد است و از این حیث، فرآیند طلاق غیابی برای زوجین ایرانی مقیم خارج از کشور تفاوتی با زوجین مقیم داخل کشور ندارد. ماده 1133 قانون مدنی ایران به صراحت این موضوع را بیان می‌کند و در صورت درخواست طلاق از سوی زوج، با تقاضای وی موافقت شده و مراحل طلاق به طور غیابی طی می‌شود. به طور کلی، پروسه طلاق غیابی برای زوج ساده‌تر است، اما نکته حائز اهمیت، موضوع حقوق مالی زوجه است.
در صورتی که دادگاه نتواند بین زوجین مصالحه ایجاد کند و دسترسی به زوجه نیز مقدور نباشد، با تعیین حقوق مالی زوجه، حکم طلاق غیابی صادر خواهد شد. در صورت عدم اعتراض به حکم، حکم قطعی شده و زوج می‌تواند با مراجعه به دفترخانه و پس از انتشار آگهی، طلاق را ثبت کند. (در صورتی که زوج رای طلاق خارجی داشته باشد می‌تواند آن را هم به دادگاه‌های ایران ارائه کند.)
مدارک ثبت طلاق ایرانیان خارج از کشور
در زمان حضور در سفارت، باید مدارک زیر را به همراه داشته باشید:
- برگه صیغه شرعی طلاق: این برگه باید از مرکز اسلامی مورد تأیید سفارت دریافت شده باشد.
- اصل شناسنامه زوجین
- عکس پرسنلی پشت‌نویسی شده (4 عدد)
- حکم طلاق صادره از دادگاه محل اقامت به همراه ترجمه فارسی
- اصل سند ازدواج
سخن پایانی
دعاوی حقوقی ایرانیان مقیم خارج از کشور، به دلیل وجود قوانین و مقررات متعدد بین‌المللی و داخلی، دارای ویژگی‌های خاص خود هستند. بنابراین برای موفقیت در این دعاوی و انجام سریع و اصولی آنها، مشورت با وکیل متخصص طلاق و دعاوی خانوادگی که به مسایل حقوقی ایرانیان خارج از کشور آشنا باشد، ضروری است. برای این منظور کافی است با شماره‌های مندرج در سایت تماس بگیرید تا برای مشاوره و اعطای وکالت طلاق به مهدی نائینی وکیل پایه یک دادگستری راهنمایی شوید.
