آیا در طلاق توافقی مهریه به زن تعلق می‌گیرد؟

مهریه همواره یکی از چالش‌های اصلی پیش روی زوجین در طلاق توافقی بوده است. به خصوص که باورهای نادرستی در مورد تعلق یا عدم تعلق مهریه در طلاق توافقی وجود دارد. در این مطلب به لزوم بخشیدن مهریه در طلاق توافقی می‌پردازیم و به سئوالاتی که در این خصوص وجود دارد پاسخ می‌دهیم و ابهامات پیرامون آن را روشن می‌سازیم.

طلاق توافقی چیست؟

در صورتی که زوجین تصمیم به طلاق مشترک داشته باشند و در مورد مسائل مالی و غیر مالی مانند مهریه، حضانت فرزند و نفقه به توافق برسند، می‌توانند طلاق توافقی را انجام دهند. در چنین حالتی دادگاه دخالت نمی‌کند و مسائلی مانند پرداخت مهریه، نفقه و یا حتی حضانت فرزندان بر اساس توافق زوجین انجام می‌شود.

موضوعات مهمی که در طلاق توافقی باید مورد توجه زن و شوهر قرار بگیرند عبارتند از:

• مهریه
• حضانت فرزند
• نفقه
• جهیزیه
• اجرت المثل

آیا در طلاق توافقی مهریه به زن تعلق می ‌گیرد؟

یکی از سوالات متداول این است که آیا در طلاق توافقی مهریه باید به طور کامل بخشیده شود یا خیر. در اذهان عمومی باور اشتباهی وجود دارد که اگر خانمی تقاضای طلاق کند الزاما باید مهریه را ببخشد. در صورتی که چنین قانونی وجود ندارد. در واقع مهریه  دینی است بر ذمه زوج و با درخواست طلاق ساقط نمی‌شود. برای این که یک دینی بر ذمه زوج قرار بگیرد موجبی نیاز است که این موجب در عقد نکاح همان عقدنامه است. برای برطرف کردن دین هم یک موجبی نیاز است که شامل بخشش، ابرا یا دریافت مهریه است. پس تقاضای طلاق باعث از بین رفتن مهریه نمی‌شود. در واقع در طلاق توافقی همانطور که از اسمش هم پیداست، زن و شوهر می‌توانند در مورد مهریه در چارچوب توافقات قبل از طلاق، هر تصمیمی که می‌خواهند بگیرند.

بنابراین مهم‌ترین نکته این است که در مورد مهریه توافق صورت بگیرد. این توافق می‌تواند شامل بخشش تمام یا قسمتی از مهریه یا قسطی کردن آن باشد.

توجه: در برخی موارد، ممکن است زن به دلیل تنفر از شوهر خود و برای راضی کردن او به طلاق، بخشی از مهریه یا تمام آن را ببخشدیا مالی را به زوج بدهد. این نوع طلاق، «طلاق خُلع» نامیده می‌شود. اما در طلاق توافقی چنین الزامی وجود ندارد.

مثال‌ هایی از توافق در مورد مهریه

• تبدیل مهریه از سکه به وجه نقد: در حالی که ممکن است مهریه در سند ازدواج به صورت سکه قید شده باشد، زن و شوهر می‌توانند در توافقنامه طلاق توافق کنند که مهریه به وجه نقد تبدیل شود.
• توافق بر سر اقساط مهریه: زن و شوهر می‌توانند در مورد پرداخت مهریه به صورت اقساط توافق کنند. در این توافق باید شرایط پرداخت اقساط، مانند مبلغ هر قسط، تاریخ پرداخت و نحوه پرداخت به طور شفاف مشخص شود.
• توافق بر سر جایگزینی مهریه با ملک: زن و شوهر می‌توانند توافق کنند که به جای پرداخت مهریه به صورت سکه یا وجه نقد، ملک واگذار شود.

حضانت فرزندان در طلاق توافقی

حضانت فرزندان یکی از مهم‌ترین مسائلی است که باید در طلاق توافقی حل و فصل شود. زن و شوهر باید در مورد اینکه چه کسی حضانت فرزندان را بر عهده خواهد داشت، به توافق برسند. در این زمینه، مصلحت فرزندان باید در اولویت قرار گیرد و زن و شوهر باید با در نظر گرفتن شرایط مختلف، بهترین تصمیم را برای فرزندان خود اتخاذ کنند.

نفقه در طلاق توافقی

نفقه نیز یکی از مسائلی است که باید در طلاق توافقی به آن پرداخته شود. در صورتیکه زن و شوهر در زمان طلاق در عقد نکاح باشند، شوهر موظف به پرداخت نفقه به زن خواهد بود. زن و شوهر می‌توانند در مورد نحوه پرداخت نفقه، از جمله مبلغ نفقه، تاریخ پرداخت و نحوه پرداخت به توافق برسند.

تکلیف جهیزیه در طلاق توافقی چیست؟

از جمله دغدغه‌های اصلی زوجین در زمان جدایی، مشخص کردن تکلیف جهیزیه است. اگر زوجین سر این موضوع به توافق مشترکی رسیده باشند، آن را مکتوب می‌کنند. مثلا یا همه لوازم به زوجه تغلق می‌گیرد یا به زوج و یا به صورت برابر تقسیم می‌شود.

اجرت المثل در طلاق توافقی

اجرت المثل یکی از حقوق زن در خانواده است که در ازای انجام کارهای منزل به زوجه تعلق می‌گیرد. اجرت المثل فقط در طلاق یک‌طرفه از سمت آقا به خانم تعلق می‌گیرد و در طلاق توافقی اجرت المثل تعلق نمی‌گیرد.

طلاق توافقی در دوران عقد و مطالبه مهریه

دوران عقد شامل بازه زمانی بین وقوع عقد و شروع زندگی مشترک است. چنانچه در این مدت، بین زن و شوهر رابطه زناشویی کامل اتفاق افتاده باشد تمام مهریه به زوجه تعلق می‌گیرد و می‌توانند در هنگام طلاق توافقی در مورد پرداخت یا عدم پرداخت مهریه تصمیم بگیرند.

اما اگر بین زوجین رابطه زناشویی اتفاق نیفتاده باشد، تا قبل از طلاق زوجه می‌‌تواند تمام مهریه را مطالبه کند اما موقع طلاق، تنها مستحق نصف مهریه خواهد بود. با این حال باز هم به توافق زوجین بستگی دارد که بخواهند در مورد طلاق و مهریه چه تصمیمی بگیرند. (مثلا بخشی را ببخشد، بخشی را دریافت کند و بخشی را تقسیط کند)

به طور کلی مراحل طلاق توافقی در دوران عقد تفاوتی با بعد از عقد ندارد. تنها تفاوت در پرداخت مهریه است که اگر زوجه دوشیزه باشد فقط نصف مهریه به او تعلق می‌گیرد.

عدم پرداخت مهریه در طلاق توافقی

همانطور که گفته شد در طلاق توافقی همه چیز بر اساس توافق زن و مرد انجام می‌شود و دادگاه در این رابطه دخالت نمی‌کند. اینکه زن در طلاق توافقی مهریه دریافت نکند کاملاً به نظر خودش بستگی دارد. یعنی زن باید در این زمینه تصمیم بگیرد و با مرد به توافق برسد و هیچکس نمی‌تواند او را مجبور به عدم پرداخت مهریه کند.

گاهی زوجه برحسب شرایط مهریه را می‌بخشد. مثلا ممکن است زوجه مهریه خود را کامل به مرد بدهد و در ازای آن حضانت فرزندان را به عهده بگیرد یا فقط قسمتی از آن را بدهد. در مجموع می‌توان گفت دلایل مختلفی ممکن است زن را به عدم دریافت مهریه راضی کند و در طلاق توافقی احتمال موافقت با عدم دریافت مهریه نسبت به سایر انواع طلاق زیاد است.

دریافت مهریه در طلاق توافقی چگونه است؟

در صورتی که زن و شوهر در مورد مهریه در طلاق توافقی، به توافق نرسند دادگاه در مورد آن تصمیم می‌گیرد و مرد مکلف به پرداخت مهریه خواهد بود. البته شرایط پرداخت و دریافت مهریه به عوامل مختلفی بستگی دارد. در صورت خودداری مرد از پرداخت مهریه پس از تعیین شرایط و میزان، زن می‌تواند به دادگاه شکایت کند. زوجه قبل از اجرای صیغه طلاق می‌تواند برای دریافت مهریه خود اسنادی مانند چک را از مرد مطالبه کند و در صورت عدم پرداخت مهریه از مرد شکایت کند. در صورت شکایت، اموال مرد توقیف می‌شود.

پرداختن قسطی مهریه در طلاق توافقی

در مورد قسطی شدن مهریه باید به چند نکته توجه کنید:

• اگر پرداخت بخشی از مهریه به بعد از طلاق موکول شده باشد، ازدواج مجدد زوجه مانع دریافت مهریه نیست. یعنی زوجه می‌تواند در عین گرفتن مهریه، مجددا ازدواج کند.
• برای مهریه ۱۱۰ سکهیا معادل ریالی آن، ضمانت اجرای جلب وجود دارد. بنابراین اگر پس از طلاق توافقی، اقساط ۱۱۰ سکه، پرداخت نشود زوجه می‌تواند درخواست جلب کند.
• همینطور اگر بعد از طلاق توافقی، زوج اقساط مهریه را پرداخت نکند، زوجه می‌تواند او را ممنوع الخروج کند.
• معمولا دادگاه، درخواست تغییر و تعدیل اقساط سکه توافق شده بین زوجین را در صورت ادعای زوج مبنی بر عدم توانایی پرداخت نمی‌پذیرد (اگرچه استثنائاتی هم دیده شده است.)
• زوجین پس از صدوررای طلاق توافقی می‌توانند از دفتر طلاق بخواهند که برای اقساط مهریه قبوض اقساطی صادر کند.
• دقت کنید که امکان جلب همسر سابق به دلیلنپرداختن اقساط مهریه (بالای ۱۱۰ سکه) وجود ندارد حتی اگر توافق کرده باشند. در این حالت زوجه صرفا می‌تواند تقاضای توقیف امول زوج را داشته باشد (مثلا اگر زوج، کارمند باشد یک چهارم یا یک سوم حقوقش را توقیف می‌شود.)

رجوع به مهریه پس از طلاق توافقی

اگر زوجه موقع ثبت طلاق توافقی دوشیزه (باکره) و یا یائسه باشد، طلاق قابل رجوع نیست. اما اگر نباشد، مرد می‌تواند در طول ۳ ماه عده به زن رجوع کند و به حالت زوجیت باز گردند.

در این جا اگر زوجه یائسه یا دوشیزه نباشد، می‌تواند در ایام عده به آنچه بذل کرده رجوع کند. یعنی به دفتر خانه‌ای که طلاق را ثبت کرده مراجعه و تقاضای رجوع را ثبت می‌کند. پس از رجوع زن به مابذل مثل مهریه، طلاق به ماهیت خود که رجعی بودن است بر می‌گردد و رجوع زوجه به اطلاع زوج می‌رسد. در این صورت زوج هم می‌تواند به زوجیت رجوع کند و دوباره به حالت اول زن و شوهری برگردند. اما با گذشتن مدت عده زوجه به هیچ عنوان نمی‌تواند به آنچه بذل کرده رجوع کند.

مراحل طلاق توافقی

اقداماتی که برای طلاق توافقی باید انجام دهید به این شرحند:

• در گام اول باید هر دو در سامانه تصمیم ثبت نام و اطلاعات هویتی خود را وارد کنید.
• سپس باید از این سامانه، وقت مشاوره بگیرید. به این صورت که هر دو نفر بین 4 تا 8 جلسه (بسته به تشخیص مشاور) در این جلسات حاضر شوید و مشاور را متقاعد کنید که امکان ادامه زندگی ندارید.
• بعد از گذشت 45 روز از آخرین جلسه، مشاور رای عدم امکان سازش را را صادر می‌کند.
• پس از دریافت رای عدم امکان سازش باید در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برای طلاق توافقی، دادخواست ثبت کنید.
• بعد از ثبت دادخواست نوبت دادرسی مشخص می‌شود.
• در جلسه دادرسی شرکت و توافق خود را به اطلاع قاضی می‌رسانید.
• اگر قاضی احتمال دهد امکان ادامه زندگی وجود دارد، پرونده را به شورا ارجاع می‌دهد.
• اگر پرونده به شورا ارجاع شود، 45 روز تا دو ماه بعد دوباره به آن رسیدگی می‌شود.
• در نهایت اگر بتوانید همه این مراحل را طی کنید، دادنامه طلاق صادر می‌شود.
• در گام آخر باید با دادنامه طلاق به دفترثبت طلاق مراجعه ‌کنید.

گرفتن وکیل برای طلاق توافقی

طلاق توافقی بدون داشتن وکیل به دلیل پیچیدگی‌های پرونده و عدم اطلاع از مسائل حقوقی بیشتر از حد معمول طول می‌کشد. با گرفتن وکیل نه تنها سرعت کار زیاد می‌شود بلکه تمام روند طلاق توافقی به وسیله وکیل انجام می‌شود و نیازی به حضور شما نیست. مدت زمان طلاق توسط وکیل بین 20 الی 60 روز کاری است. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص طلاق توافقی با شمار‌ه‌های مندرج در سایت تماس بگیرید تا برای مشاوره حقوقی با مهدی نائینی وکیل پایه یک دادگستری راهنمایی شوید.

سئوالات متداول

هزینه طلاق توافقی چقدر است؟

هزینه‌های ثبت دادخواست، هزینه‌های مشاوره خانواده، هزینه‌های آزمایش بارداری و هزینه‌های محضر.

برای طلاق توافقی چه مدارکی نیاز است؟

شناسنامه زوجین، کارت ملی زوجین، سند ازدواج (در صورت گم شدن سند ازدواج امکان تهیه رونوشت وجود دارد) و وکالت طلاق (اگر زوجه وکالت طلاق دارد).

طلاق توافقی چقدر طول می‌کشد؟

طلاق توافقی بدون وکیل، حدود 6 تا 9 ماه زمان می‌برد که شامل توافق اولیه بین زوجین و شرکت در جلسات مشاوره و دادگاه می‌شود. اما اگر برای طلاق وکیل داشته باشید، طلاق در مدت کوتاه‌تری انجام می‌شود.

جلسات اجباری مشاوره در طلاق توافقی چقدر طول می‌کشند؟

این جلسات بسته به تشخیص مشاور دارد و از 4 تا 6 جلسه و حتی بیشتر متغیر هستند و حدود 3 تا 5 ماه طول می‌کشند.

طلاق توافقی برای ایرانیان خارج از کشور چگونه است؟

ایرانیان در هر کشوری زندگی کنند و بخواهند طلاق بگیرند باید بر اساس قوانین طلاق در ایران طلاق بگیرند، بنابراین ایرانیان خارج از کشور برای طلاق باید از طریق سامانه ثنا یا میخک به وکیلی در ایران وکالت دهند تا کارها را به صورت غیر حضوری انجام دهد. قوانین مهریه هم مثل قوانین مهریه در طلاق ایرانیان داخل کشور است.