دعاوی حقوقی

دعوی خلع ید

طرح دعوای خلع ید چگونه است؟

هر دعوای حقوقی که در دادگستری مطرح می‌شود ،دارای شرایط و رکن های جداگانه‌ای می باشد، پس رسیدگی به هر دعوا وابسته به حقیقتی است که ارکان و شرایط تشکیل‌دهنده آن دعوا و نیازمند تقدیم دادخواست مطابق مقررات قانونی است و ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی تایید کننده این مدعاست. جهت طرح دعوی خلع ید هم خواهان باید ارکان این دعوا را بشناسد و در این زمینه دارای تخصص و تجربه باشد.

پس زمانی که خواهان دادخواستی به خواسته خلع ید به دادگاه تقدیم می‌نماید، شرایط و ارکان تشکیل‌دهنده این ،دعوا اثبات مالکیت ، تصرف غاصبانه و یا در حکم غاصبانه خوانده دعواست. در این شرایط خواهان باید دلایل مالکیت خود را به دادگاه تقدیم کند تا دادگاه پس از رسیدگی به دلایل مالکیت و احراز سایر شرایط دعوا در ماهیت موضوع حکم صادر نماید.

همچنان که معروف است، رسیدگی به دعوای خلع ید فرع ،بر اثبات مالکیت است. حال در صورتی که اصل مالکیت خواهان محل نزاع واقع شده و دلایل و مدارک کافی برای اثبات مالکیت خود نداشته و مطالب و اظهارات وی حاکی از نوعی ادعای مالکیت باشد که احراز آن نیازمند به رسیدگی مستقل به این ادعاست، در اینجا دعوای خلع ید خواهان به‌تنهایی قابلیت استماع نداشته ،و به استناد ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی قابل رد می‌باشد؛ چراکه خواهان ادعایی مطرح کرده که در ردیف خواسته نیامده است.

 

مفهوم خلع ید

خلع ید علاوه بر معنای لغوی دارای یک مفهوم فنی و اصطلاحی نیز می باشد، خلع ید به لحاظ حقوقی عنوان دعوایی است که مالک یک مال غیر منقول(خانه،مغازه،زمین)بطرفیت متصرف غیر قانونی مال خود اقامه می کند و از دادگاه یا (امروزه شورای حل اختلاف)می خواهد که به کار تصرف غیر مجاز متصرف پایان بخشیده و ملک وی را از دست او خارج کرده و تحویل او بدهند،

مثال : بعنوان مثال من دارای یک مغازه می باشم و به مسافرت می روم بعد از ۲سال مراجعت می کنم ،و متوجه می شوم یکی از همسایگان مغازه از غیبت من سوء استفاده کرده و به تصرف مغازه پرداخته و در آن اقدام  به کاری نموده است که من  به او تذکر داده می دهم که ملک بنده را پس بدهد ولی وی حاضر نمی شود مغازه را تحویل دهد اینجاست که من باید با در دست داشتن سند مالکیت دادگاه  به محل وقوع مغازه بروم  و با تنظیم دادخواست و طرح دعوی خلع ید بطرفیت متصرف که اصطلاحا غاصب تلقی می شود حق خود را مطالبه نمایم

دعوی خلع ید

شرایط اصلی برای شروع دادخواست خلع ید چیست

شرط اصلی جهت طرح دعوی مذکور داشتن مالکیت بلا منازع است ،یعنی باید سندی داشته باشیم که مالکیت ما را ۱۰۰درصد ثابت شده باشد  مثل سند مالکیت سیم سرب، یا ثبت ملک در اداره ثبت اسناد یا حکم قطعی که قبلا از طریق دادگاه صادر شده و طبق رای شما  مالک اعلام شده باشید اگر چنین مدرکی داشته باشیم باید برای خلع ید دادخواست بدهیم ولی اگر ملک سندی ندارد و قولنامه ای خریده باشید یا جزء ارث پدر یا مادر شماست که سالها در آن کار می کرده ولی سندی ندارد راه دیگری را باید انتخاب کنید و طرح دادخواست خلع ید اشتباه است

اگر ملکی که سند ندارد توسط کسی تصرف شد چه باید کرد

اما اگر واقعا  ملکی که شما داشته اید و شخص غیر یا احدی از اقوام شما آن را تصرف کرده باشد اما مدرکی برای اثبات آن نداشته باشمید و طرف مقابل هم  مدرکی مبنی بر مالکیت ( همان سند که قبلا ذکر شد ) نداشته باشد و شما واقعا مالک آن هستید و طرف مقابل ادعای مالکیت شما قبول نداشته باشد اینجا باید ابتدا به دادگاه مراجعه و  دادخواست دعوای اثبات مالکیت مطرح نماید

که پس از دادخواست اثبات مالکیت و محکومیت غاصب با  حکمی که دادگاه مبنی بر اثبات مالکیت صادر کرده البته پس از قطعی شدن رای باید دعوای خلع ید مطرح نماید  و اگر غیر از این موارد باشد دادخواست شما بی مورد بوده و از طرف دادگاه رد خواهد شد

لازم است بدانید  دعوای خلع ید با دعوای تصرف عدوانی و تخلیه ید متفاوت است زیرا منشاء دعوای خلع ید غصب است و هیچ قراردادی بین مالک و متصرف وجود ندارد

اما در تخلیه قرارداد وجود دارد اما با وصف اینکه مدت اجاره پایان پذیرفته است مستاجر حاضر به تخلیه ملک نیست اینجا باید دعوای تخلیه مطرح کرد که در آن مالکیت عین ملک نیز شرط نیست همین که شما مالک منافع هم باشی کفایت می کند

دعوی خلع ید

فرق تصرف عدوانی با خلع ید چیست

معمولا تصرف عدوانی را می شود به دو صورت کیفری و حقوقی قابل مطرح  کرد باز موضوع فرق می کند در دعوای تصرف عدوانی حقوقی فقط اثبات سابقه تصرف کافی است و نیازی به اثبات مالکیت (عین و منافع)نیست همین که سابقه تصرف شما و لحوق تصرف خوانده و عدوانی بودن تصرف ثابت شود کافی است

در بالا گفتیم برای خلع ید باید سند مالکیت داشته باشید ولی در دادخواست رفع تصرف عدوانی نیازی به سند مالکیت نیست مثلا شما زمین کشاورزی دارید و ۲۰ سال روی ان کار کرده اید و یک روز که از به سر زمین می روید می بینید شخصی با تراکتور به جان زمین شما افتاده و دارد برای خودش کار کی کند و ادعا دارد زمین خودش است در اینجا باید چون شما سند مالکیت ندارید باید دادخواست رفع تصرف عدوانی بدهید و مدارکی اگر دارید پیوست دادخواست کنید و مجاورین ملک خو رو هم اعلام کنید که  در صورت نیاز دادگاه  بتواند معاینه محل یا تحقیق انجام بدهد

اما در شکایت تصرف عدوانی کیفری باید به دادسرا مراجعه و از متصرف شکایت کنید  که طبق قانون مجازات اسلامی مطرح می شود  اما برای تصرف عدوانی کیفری اختلاف نظر وجود دارد عده ای مالکیت را شرط می دانند اما عده دیگری فقط سابقه  تصرف را کافی می دانند که رویه قضایی نظر اول یعنی اثبات مالکیت را پذیرفته است.

مهدی نائینی وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی

 

5/5 - (13 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Adblock رو غیر فعال کنید

بخشی از درآمد سایت با تبلیغات تامین می شود لطفا با غیر فعال کردن ad blocker از ما حمایت کنید