رفع سوء تفاهم درباره مهریه ١٤ سکه؛ قانون مهریه اعلامی در آذر ١٤٠٤
در هفتههای اخیر سؤالهای زیادی ذهن زوجها و خانوادهها را درگیر کرده است؛ آیا قانون مهریه عوض شده؟ آیا مهریه فقط ۱۴ سکه است؟ آیا دیگر بابت مهریه زندان وجود ندارد؟
پاسخ کوتاه این است که مهریه ۱۴ سکه نشده، اما شیوه اجرای آن تغییر کرده است. آنچه امروز درباره «مهریه ۱۴ سکه» شنیده میشود، به اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی برمیگردد؛ اصلاحی که مهریه را هم مثل سایر بدهیهای مالی، وارد چارچوب تازهای کرده است. در ادامه، مرحلهبهمرحله سوءتفاهمها را باز میکنیم.
فهرست مطالب
ماجرا از کجا شروع شد؟
بحث «۱۴ سکه» نه یک قانون مستقل، بلکه بخشی از اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی است؛ قانونی که در اصل برای ساماندهی اجرای احکام مالی (مثل اجرای مهریه، دیه، چک و بدهیها) بازنگری شده است.
در این اصلاح، مهریه هم مشمول همان منطق جدید شده: حبس، آخرین راهحل است، نه ابزار اصلی وصول حق.
قبلاً قانون مهریه چگونه اجرا می شد؟
تا پیش از این اصلاح:
- اگر مرد مهریه تا ۱۱۰ سکه را پرداخت نمیکرد
- زن میتوانست درخواست جلب و بازداشت زوج را بدهد
- اصل بر این بود که تا ۱۱۰ سکه، فرض بر توانایی پرداخت است
- زندان بهعنوان اهرم فشار اصلی عمل میکرد
همین موضوع باعث شد عواقب اجرا گذاشتن مهریه زیاد باشد و زندانها پر از بدهکاران مهریه شوند، بدون اینکه لزوماً مهریهای وصول شود.
حالا چه چیزی تغییر کرده است؟
اصلاح جدید یک مرز مهم گذاشته است: سقف اعمال ضمانت اجرای جلب: ۱۴ سکه. یعنی چه؟ یعنی:
- جلب و بازداشت زوج، فقط تا سقف ۱۴ سکه موضوعیت دارد
- آن هم نه به شکل مستقیم زندان رفتنهای طولانی
اما نکته مهمتر این است که: حتی زیر ۱۴ سکه هم رویکرد تغییر کرده. در اصلاح جدید:
- بازداشت طولانیمدت عملاً کنار گذاشته میشود
- زوج ممکن است با حکم جلب مهریه بازداشت شود، اما با پابند الکترونیکی آزاد شود
- فرد میتواند بیرون کار کند و اقساط را بپردازد
یعنی هدف، پرداخت تدریجی مهریه است نه زندانی کردن بدهکار. برای اطلاعات بیشتر در مورد قانون جدید به این مقاله مراجعه کنید: حذف زندان برای مهریه.
پس تکلیف مهریه بالاتر از ۱۴ سکه چه می شود؟
اینجا مهمترین سوءتفاهم شکل گرفته است. مهریه بالاتر از ۱۴ سکه حذف نشده است و زن حق مهریهاش را از دست نداده است.
اما:
- بابت مازاد بر ۱۴ سکه
- دیگر حبس وجود ندارد
- زن باید تمکن مالی زوج را اثبات کند
مثلاً:
- اموال
- حسابهای بانکی
- حقوق بالا
- ملک، خودرو یا سرمایه قابل اثبات
اگر تمکن مالی اثبات شود، دادگاه میتواند حکم توقیف اموال برای مهریه را صادر کند.
آیا این یعنی مهریه بی اثر شده است؟
خیر. اتفاقاً قانون دارد از مهریه واقعیتر محافظت میکند. مهریهای که:
- قابلیت وصول داشته باشد
- ابزار انتقام یا فشار غیرواقعی نباشد
- در عمل به زن کمک کند، نه فقط روی کاغذ
مهریه همچنان:
- دین شرعی و قانونی است
- قابل مطالبه است
- قابل وصول است
اما دیگر زندان، ابزار پیشفرض آن نیست.
آیا قانون مهریه ۱۴ سکه قطعی شده و اجرا می شود؟
نکته بسیار مهم همینجاست. این اصلاح:
- نیازمند تأیید شورای نگهبان است
- و پس از آن باید در روزنامه رسمی کشور منتشر شود
بعد از چاپ در روزنامه رسمی، قانون لازمالاجرا خواهد بود.
جمع بندی
آنچه در این مقاله گفتیم را میشود در چند خط خلاصه کرد:
- مهریه ۱۴ سکه نشده است
- سقف جلب و اعمال ضمانت اجرا ۱۴ سکه در نظر گرفته شده
- حتی زیر ۱۴ سکه هم سیاست زندانمحور کنار گذاشته شده
- مازاد بر ۱۴ سکه منوط به اثبات تمکن مالی است
این تغییر، بیش از آنکه حذف مهریه باشد، تغییر نگاه به اجرای آن است.
مشاوره حقوقی مهریه
پروندههای مهریه بیش از هر چیز به جزئیات وابستهاند: زمان اقدام، نحوه طرح دعوا، اثبات تمکن یا دفاع درست. اگر: قصد مطالبه مهریه دارید یا با اجرای حکم مهریه مواجه شدهاید یا دنبال توافق هوشمندانه هستید، برای دریافت مشاوره تخصصی مهریه یا اعطای وکالت در پرونده مهریه، از طریق شمارههای مندرج در سایت با مهدی نائینی وکیل پایه یک دادگستری تماس بگیرید تا قبل از هر اقدام، مسیر درست حقوقی برایتان مشخص شود.
سوالات متداول
۱. آیا با قانون جدید مهریه فقط ۱۴ سکه محسوب میشود؟
خیر. مهریه همچنان همان مقدار مندرج در عقدنامه است و حذف یا محدود نشده است. عدد ۱۴ سکه فقط به سقف اعمال ضمانت اجرای جلب مربوط میشود، نه اصل حق مهریه.
۲. آیا بابت مهریه دیگر زندان وجود ندارد؟
در اصلاح جدید، رویکرد زندانمحور کنار گذاشته شده است. حتی زیر ۱۴ سکه هم بازداشت طولانیمدت وجود ندارد و در صورت بازداشت اولیه، معمولاً با پابند الکترونیکی آزادی داده میشود تا زوج بتواند بیرون از زندان کار کند و بدهی را بپردازد.
۳. تکلیف مهریه بالاتر از ۱۴ سکه چیست؟
مازاد بر ۱۴ سکه قابل مطالبه است، اما اعمال زور و حبس ندارد. برای وصول آن، زوجه باید تمکن مالی زوج را اثبات کند؛ مثل ارائه دلیل مبنی بر داشتن ملک، حساب بانکی، درآمد بالا یا اموال قابل توقیف.
۴. اگر مرد هیچ مالی نداشته باشد، مهریه چه میشود؟
در صورتی که تمکن مالی ثابت نشود، دادگاه صادرکننده حکم زندان نخواهد بود. در این شرایط امکان تقسیط، توافق یا پیگیری از طریق شناسایی اموال احتمالی همچنان وجود دارد.
۵. آیا این قانون همین الان اجرا میشود؟
خیر. این اصلاح هنوز نیاز به تأیید شورای نگهبان دارد و پس از آن باید در روزنامه رسمی منتشر شود. فقط بعد از انتشار رسمی، قانون لازمالاجرا خواهد بود.
۶. آیا این تغییر به ضرر زنان است؟
هدف قانون، حذف زندان بهعنوان ابزار فشار و حرکت به سمت وصول واقعی مهریه است. مهریه همچنان حق قانونی زن محسوب میشود، اما شکل اجرای آن منطقیتر و وابسته به توان مالی واقعی زوج شده است.
۷. برای اقدام قانونی در شرایط جدید چه کاری درستتر است؟
با توجه به تغییرات در شیوه اجرا، اقدام عجولانه میتواند نتیجه معکوس بدهد. دریافت مشاوره حقوقی تخصصی پیش از طرح دعوا یا دفاع، بهترین راه برای حفظ منافع طرفین است.
