اجرا گذاشتن مهریه؛ روش‌ها، مراحل و قوانین جدید

اجرا گذاشتن مهریه، راهی است که قانون پیش پای زنان گذاشته تا به کمک آن مهریه خود را دریافت کنند. مهریه یکی از حقوقی است که به موجب عقد نکاح به زنان تعلق می‌گیرد. اما از آنجا که مردانی پیدا می‌شوند که مهریه را پرداخت نمی‌کنند، در چنین مواقعی زنان مجبور می‌شوند برای دریافت مهریه به راه‌های قانونی متوسل شوند. بنابراین طبیعی است که روش‌های اجرا گذاشتن مهریه و قوانین حاکم بر آن، ذهن افرادی را که تصمیم به اجرای آن گرفته‌اند به خود مشغول کند. در این مطلب، تمام موارد مهمی که باید هنگام اجرا گذاشتن مهریه در نظر داشته باشید بررسی خواهیم کرد.

انواع مهریه

مهریه از نظر نوع پرداخت به دو نوع عندالمطالبه و عندالاستطاعه تقسیم می‌شود:

• مهریه عندالمطالبه یعنی هر زمان که زوجه مهریه‌اش را مطالبه کند، مرد باید آن را تا مقدار مقرر، به صورت نقدی یا قسطی، بپردازد. در غیر این صورت، با شکایت زوجه به زندان محکوم خواهد شد.
• مهریه عندالاستطاعه یعنی اگر زوجه مهریه‌اش را مطالبه کند فقط در صورتی می‌تواند آن را دریافت کند که زوج استطاعت لازم برای پرداخت مهریه را داشته باشد. در این نوع مهریه، حتی اگر زوج اقدام به پرداخت مهریه نکند، زوجه نمی‌تواند او را به زندان بیندازد.

روش‌های اجرا گذاشتن مهریه (تغییر در نحوه مطالبه مهریه)

عده‌ای ترجیح می‌دهند درخواست مطالبه مهریه و به دنبال آن توقیف اموال، جلب و وصول مهریه را مستقیما از طریق طرح دادخواست در دادگاه پیگیری کنند. اما طبق قانون ششم توسعه این امر ممکن نیست و حتما باید گام اول مطالبه و اجراگذاشتن مهریه از طریق دفاتر ثبتی برداشته شود. در صورتی که اقدام از طریق اداره ثبت بی‌نتیجه بود و مالی شناسایی نشد، زوجه می‌تواند با گرفتن گواهی انصراف از عملیات اجرای ثبت (که از طریق دوایر اجرای ثبت صادر می‌شود)، به دادگاه مراجعه و درخواستش را از آن طریق پیگیری کند.

نحوه اجرا گذاشتن مهریه در اداره ثبت (مطالبه فوری مهریه)

با توجه به اینکه سند ازدواج، سندی رسمی محسوب می‌شود میزان مهریه باید در آن قید شود. بنابراین مطابق قانون اجرای اسناد رسمی، امکان صدور اجراییه روی سند ازدواج وجود دارد. همانطور که پیش‌تر هم گفتیم، بر اساس قانون ششم توسعه، زوجه برای اجرا گذاشتن مهریه باید اول به دفتری که عقد را ثبت کرده مراجعه و درخواست اجرای مهریه را ثبت کند. پس از ارائه درخواست و انجام بررسی‌های ضروری از سوی دفتر ثبت، برای زوج اخطاریه ارسال می‌شود. در این مرحله زوجه می‌تواند برای راحتی خیال خود، زوج را ممنوع‌الخروج کند و همچنین تقاضای توقیف اموالش را نیز ارائه دهد.

اداره ثبت اسناد و املاک از بانک و سایر مراجع مثل پلیس راهور استعلام می‌گیرد و اموال زوج را شناسایی می‌کند. اموال توقیف‌شده اگر از مستثنیات دین (مال مورد نیاز ضروری برای گذران زندگی) نباشند، به مزایده گذاشته می‌شوند و مهریه زوجه به او پرداخت می‌شود.

توجه: در صورت پرداخت مهریه در این مرحله، هزینه‌های عملیات اجرایی (یک بیستم مبلغ مهریه) گرفته خواهد شد. اما در صورت بخشیدن مهریه یا انصراف، نیازی به پرداخت هزینه نیست.

نحوه اجرا گذاشتن مهریه از طریق دادگاه

اگر دفتر ثبت پس از ۲ ماه، اموال زوج را شناسایی و توقیف نکرد یا بعد از ۶ ماه مهریه مطالبه نشد، زوجه می‌تواند گواهی انصراف از عملیات اجرای ثبت را از دفتر ثبت بگیرد (این گواهی یکی از ملزومات مطالبه مهریه از دادگاه است) و برای مطالبه و اجرای مهریه به دادگاه مراجعه کند. بنابراین پرونده ثبتی بسته می‌شود و پرونده مطالبه مهریه از طریق دادگاه آغاز می‌شود. در این مرحله، عقدنامه نیز باید به دادخواست پیوست شود چرا که مطالبه و حکم مهریه در گروی تأیید رابطه زوجیت است.

توجه: در این مرحله، زوجه باید تمام هزینه‌های مربوط به دادرسی را خودش پرداخت کند. این هزینه معادل سه و نیم درصد از مبلغ مهریه است که در ابتدای دادرسی گرفته می‌شود. اما اگر زوجه توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد، می‌تواند تقاضای اعسار بدهد و یا اینکه تمام این هزینه‌ها را بعدا از زوج دریافت کند. البته به شرطی که در متن دادخواست خود نوشته باشد که قصد دارد تمام هزینه‌ها را از زوج دریافت کند. در واقع حتی هزینه وکیل و سایر هزینه‌های مربوط به اجرا گذاشتن مهریه را نیز می‌توان از زوج گرفت.

امکان مطالبه همزمان مهریه از طریق اجرای ثبت و دادگاه

طبق قانون جدید این امر ممکن نیست و زوجه برای گرفتن مهریه خود باید ابتدا باید از طریق ادراه ثبت اقدام کند.

مطالبه مهریه به نرخ روز

قانونگذار در سال ۷۶ به منظور تضمین حقوق زنان و با الهام از عقاید حقوقدانان،در خصوص مهریه هایی که وجه ایج بودند، مقرراتی را وضع نمود که به موجب آن ایفای تعهد زمانی معتبر خواهد بود که مهریه وجه نقد، با توجه به تغییرات شاخص قیمتها از زمان اجرای عقد تا زمان ایفای تعهد، پرداخت شده باشد. تئوری مطرح شده در این خصوص که راهنمای قانونگذار در تدوین مقررات مربوط به مهریه بوده در خصوص تمام دیون پولی قابل اجراست اما قانونگذار به جهت رعایت حقوق زنان که در مورد مهریه های وجه نقد، بسیار تضییع شده – اغلب اتفاق می افتد که زنان پس از سالها زندگی بدون هیچ سرمایه و توشه ای رها شوند – این مقررات را ابتدا در مورد مهریه که برای افراد ملموس تر بوده، تدوین نموده است.

محکومیت زوج به پرداخت مهریه

محکومیت زوج به پرداخت مهریه، همیشه بلافاصله منجر به دریافت مهریه نمی‌شود. چرا که اگر مرد به پرداخت مهریه محکوم شود می‌تواند اقدامات قانونی خاصی انجام دهد. مثلا برای قسط‌بندی مهریه درخواست اعسار (ناتوانی) بدهد. در پی این درخواست، دادگاه بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد و چنانچه درخواست اعسار زوج از نظر دادگاه تایید شود، در این صورت هم از حبس زوج خبری نیست و هم دادگاه مهریه را برای او قسط‌بندی می‌کند.

قانون جدید مهریه ۱۱۰ سکه

در قانون جدید مهریه اجرایی شدن قانون حمایت خانواده جدید، حکم جلب زوج به جرم نپرداختن مهریه، تنها تا میزان ۱۱۰ سکه (یا معادل ریالی آن به نرخ روز) صادر می‌شود. البته میزان مهریه توافق‌شده در سند ازدواج (هر میزان که باشد) معتبر است و امکان مطالبه آن از طریق اجرای ثبت و یا دادگاه وجود دارد. بدیهی است که اگر مردی استطاعت پرداخت مهریه و یا به عبارتی مالی برای توقیف داشته باشد باید مازاد ۱۱۰ سکه را هم بپردازد.

اجرای مهریه چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان اجرای مهریه و وصول آن تاریخ مشخصی ندارد. چرا که عوامل گوناگونی در آن دخیلند مثلا اگر اموال زوج از طریق ادراه ثبت توقیف شوند ممکن است چند ماه بیشتر طول نکشد ولی گاهی هم ممکن است مطالبه مهریه به دادگاه کشیده شود که طبعا این مرحله، روند دریافت مهریه را کمی طولانی‌تر می‌کند. بعلاوه ممکن است همانطور که قبلا گفتیم درخواست اعسار زوج پذیرفته و مهریه قسط‌بندی شود. این یعنی وصول مهریه ممکن است سال‌ها طول بکشد.

مستثنیات دین در مهریه

مستثنیات دین در مهریه یعنی برخی اموال را نمی‌توان برای دریافت مهریه توقیف کرد چرا که جزو مستثنیات دین به حساب می‌آیند و اگر توقیف شوند، زوج می‌تواند آن‌‌ها را رفع توقیف کند. مستثنیات دین، اموالی را شامل می‌شوند که برخلاف قانون اعسار هستند و مالک بدون آن‌ اموال برای گذران زندگی دچار مشکل می‌شود. طبق ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت‎های مالی، مستثنیات دین عبارتند از:

• منزل مسکونی که مورد نیاز و در شان زوج است.
• اسباب و اثاثیه‌ای که جزو ضروریات زندگی زوج و افراد تحت تکفل او است.
• آذوقه موجود مورد نیاز زوج و افرادی که تحت تکفل او قرار دارند؛ مشروط بر اینکه مقدار آن مطابق عرف باشد.
• کتا‌ب‌ها و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهالی علم و تحقیق
• ابزار و وسایلی که زوج برای امرار معاش و کسب درآمد به آن‌ها نیازمند است.
• خط تلفن مورد نیاز زوج
• پول رهنی که زوج برای اجاره خانه‌ای در شان خود به صاحبخانه پرداخت کرده؛ مشروط بر اینکه توقیف آن پول، پرداخت اجاره را برای زوج با دشواری همراه کند.

نمونه دادخواست مطالبه مهریه

آیا نمونه دادخواست مطالبه مهریه در همه موارد و دعاوی یکسان است؟ نمونه دادخواست مطالبه مهریه در شورای حل اختلاف چگونه است؟ آیا امکان الگو برداری از نمونه دادخواست مطالبه مهریه از راهنمای نگارش حقوقی امکان پذیر است؟ دادخواست طلاق توافقی چگونه تنظیم می شود؟ بعد از اجرای صیغه طلاق توافقی امکان مطالبه مهریه عندالاستطاعه وجود دارد؟ نمونه دادخواست مطالبه مهریه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی چگونه قابل دسترسی است؟ وکیل و مشاور حقوقی جهت تنظیم دادخواست مطالبه مهریه، دادخواست مطالبه نفقه، لایحه دفاعیه مطالبه مهریه، لایحه دفاعیه اعسار از پرداخت مهریه، و سایر مکاتبات و متون حقوقی چگونه قابل دسترسی است؟ برای یافتن پاسخ این سوالات و سوالات مشابه درباره نمونه دادخواست مطالبه مهریه، با وب سایت دفتر وکالت مهدی نائینی وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی تماس حاصل فرمایید.

شرایط تنظیم دادخواست مطالبه مهریه

• وجود رابطه زوجیت بین طرفین خواه زوجیت دایم باشد و یا ازدواج موقت. (صیغه)
• عدم دریافت مهریه در مهریه هایی که مال غیر منقول هستند.
• امضا بند مهریه در عقدنامه توسط زوج.
• در صورت نداشتن سند ازدواج، شهادت شهود جهت اثبات مبلغ مهریه لازم است.

نمونه دادخواست مطالبه مهریه

خواهان: مشخصات کامل زوجه در این بخش درج می گردد.

خوانده: مشخصات کامل زوج در این بخش به صورت خوانا نوشته خواهد شد.

وکیل: در صورتی که دادخواست مطالبه مهریه توسط وکیل تقدیم می شود، نام و مشخصات وکیل در این قسمت درج می شود.

خواسته و بهای آن: مبلغ نوشته شده در عقدنامه/ تعداد سکه های طلا، هر نوع مهریه ای که مطالبه خواهد شد، به انضمام هزینه های دادرسی و اعسار از پرداخت هزینه دادرسی.

دلایل و منضمات: شناسنامه- سند ازدواج در صورت موجود نبودن استشهادیه شهود- کارت ملی

نمونه متن دادخواست مطالبه مهریه

ریاست محترم مجتمع قضایی خانواده…/ دادگستری شهرستان…/ دادگاه عمومی بخش…

با سلام و احترام، بنا به مندرجات سند ازدواج پیوست دادخواست، خوانده همسر شرعی و قانونی بنده می باشد. طبق بند تعیین مهریه و شرایط پرداخت آن، تعداد سیصد سکه تمام بهار آزادی به عنوان مهریه ما فی القباله در نظر گرفته شده است و نحوه پرداخت مهریه نیز عندالمطالبه تعیین شده است. با توجه به اینکه از همسرم پرداخت مهریه را مطالبه نموده ام و مشارالیه بر خلاف امضا تعهد مبنی بر پرداخت مهریه به صورت عندالمطالبه از پرداخت مهریه سرباز می زند. با تقدیم دادخواست حاضر و مستندات پیوست، تقاضای صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ ریالی ۱۱۱۱۱۱۱۱ ریال بابت وجه سیصد عدد سکه تمام بهار آزادی و مبلغ ۱۱۱۱۱۱۱۱ به عنوان هزینه دادرسی و پرداخت حق الوکاله وکیل مورد استدعاست.

با احترام مجدد- خواهان

نمونه متن دادخواست مطالبه مهریه به همراه درخواست صدور قرار تامین خواسته

ریاست محترم مجتمع قضایی خانواده…..

با سلام و احترام

با توجه به سند نکاحیه پیوست، خوانده همسر دایمی و شرعی بنده می باشد. با توجه به اینکه در عقدنامه، تعداد ۱۰۰۰ سکه طلای تمام بهار آزادی به عنوان مهریه عندالاستطاعه تعیین شده است، و با توجه به اینکه اخیرا از ناحیه پدر مرحوم همسرم، ارثی به میزان سی میلیارد ریال به ایشان رسیده، لذا با عنایت به استطاعت پرداخت مهریه، تقاضای رسیدگی و صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مهریه ما فی القباله را دارم. ضمنا اخیرا مطلع شده ام که همسرم به قصد فرار از پرداخت مهریه، قصد دارد تا با صلح نامه ای عادی، سهم الارث خود را به مادرش منتقل نماید. لذا جهت جلوگیری از ورود ضرر و زیان و با توجه به اینکه موضوع دعوا مستند به سند رسمی می باشد، تقاضای صدور قرار تامین خواسته و اجرای قرار قبل از ابلاغ نیز مورد استدعاست. ضمنا با توجه به خانه دار بودن و عدم استطاعت جهت پرداخت هزینه دادرسی، تقاضای صدور حکم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را نیز دارد.

با احترام مجدد- خواهان

نکات مهم نمونه دادخواست مطالبه مهریه

• در تهران و مراکز استانها، نیازی به تنظیم دادخواست و تقدیم به دادگاه نیست. پس از تنظیم دادخواست مطالبه مهریه توسط وکیل پایه یک دادگستری، دادخواست و ضمایم به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تقدیم می شود و حسب مورد به یکی از مجتمع های قضایی خانواده تهران ارجاع می شود.
• در سایر شهرستانها، پس از تنظیم دادخواست مطالبه مهریه توسط وکیل خانواده، دادخواست و ضمایم به دادگستری تقدیم می شود.
• جهت تقدیم دادخواست مطالبه مهریه کمتر از دویست میلیون ریال، شورای حل اختلاف صالح به رسیدگی است و هزینه رسیدگی در شورای حل اختلاف، پنجاه درصد هزینه رسیدگی در دادگاه است.
• دادخواست مطالبه مهریه، به صورت استثنا، می تواند در محل سکونت خواهان (زوجه) تقدیم دادگاه شود و محل سکونت خواهان ملاک نیست.
• در صورتی که دعاوی دیگری در دادگاه خانواده مطرح باشد، تمامی دعاوی مرتبط به همان دادگاه ارجاع می شود.

نمونه لایحه دفاعیه دادخواست مطالبه مهریه

ریاست محترم شعبه۰۰۰ دادگاه خانواده ۲ تهران

با سلام و احترام

این جانب خوانده پرونده کلاسه بایگانی۱۱۱۱۱ موضوع مطالبه مهریه عندالاستطاعه توسط همسرم، موارد زیر را در دفاع از دعوای مطروحه به استحضار می رسانم.

1. هر چند بنده پرداخت تعداد ۱۰۰۰ سکه بهار آزادی را به عنوان مهریه همسرم در صورت استطاعت تعهد نموده ام، اما با توجه به فوت پدرم و به جا ماندن میراث وی، استحضار دارید که با قبول ترکه متوفی، پرداخت بدهی های وی نیز به عهده ورثه قرار می گیرد.
2. پدر مرحوم این جانب دارای کارخانه تولید مواد شیمیایی بوده که به دلیل فشار وارده تحریم ها، در حالت ورشکستگی قرار داشته است و میراث به جا مانده وی تکافوی بدهی های شرکت را نمی دهد.
3. در صورت عدم قبول دفاعیات بنده، خواهشمندم با ارجاع موضوع به کارشناس رسمی دادگستری در رشته حسابرسی، مشخص فرمایید که بنده توان پرداخت مهریه همسرم را ندارم و همسرم به اشتباه این جانب را دارای استطاعت پرداخت حدود یک میلیارد تومان می داند.
4. مراتب جهت صدور دستور به حضور اعلام می گردد.

با احترام مجدد- خوانده

مشاوره حقوقی درباره نحوه تنظیم دادخواست مطالبه مهریه

با توجه به نمونه دادخواست مطالبه مهریه مندرج در فوق و لایحه دفاعیه مطالبه مهریه، ملاحظه می فرمایید که تنظیم دادخواست مطالبه مهریه و تنظیم لایحه دفاعیه مطالبه مهریه کاملا فنی و تخصصی می باشد. بر خلاف تصور عده ای که جهت فروش کتاب های تبلیغاتی خود، با عبارت وکیل خود باشید، صرف اطلاع از قوانین و مقررات حقوقی امکان استدلال علمی و حقوقی به افراد نمی دهد. به طور مثال، اطلاع از پیچیدگی ها و آناتومی مغز انسان، و دانستن شرایط عمل جراحی مغز، از شما جراح مغز می سازد؟ مسلما پاسخ منفی است.

سخن آخر

مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت و دادگاه در عین سادگی ظاهری، کاری پیچیده و دشوار است. به خصوص که زمان نیز در طول روند دریافت مهریه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در طول دریافت مهریه هر اقدام حقوقی باید در زمان و جای درست خودش صورت بگیرد. تاخیر یا غفلت از انجام عملی، دریافت مهریه را با دشواری‌های مضاعفی روبرو می‌کند.

در صورتی که برای اجرا گذاشتن مهریه خود به دنبال یک وکیل متخصص در دعاوی خانواده هستید، پیشنهاد می‌کنیم از طریق راه‌های معرفی‌شده در سایت از مشاوره حقوقی مهدی نائینی، وکیل پایه‌یک دادگستری استفاده کنید. یک وکیل با تجربه، تا حد امکان مسیر اجرای مهریه را برایتان هموارتر می‌کند.