مسئولیت بیمه در تصادفات بدون گواهینامه

رانندگی بدون گواهینامه یا با گواهینامه منقضی شده بر خلاف قوانین راهنمایی و رانندگی است و شخص خاطی بسته به شرایط با جریمه، جزای نقدی و حبس تعزیری روبرو خواهد شد. حال سئوالی که معمولا پیش می‌آید این است که مسئولیت بیمه در قبال تصادفاتی که در آن‌‌ها یکی از طرفین تصادف فاقد گواهینامه می‌باشد به چه صورت است.

تعهدات بیمه در تصادف بدون گواهینامه

در صورتی که راننده وسیله نقلیه گواهینامه نداشته باشد و مقصر شناخته شود خسارت وارده جانی و مالی به خودش را باید خودش بپردازد و حتی در صورتی که فوت کند هم بیمه مسئولیتی ندارد. البته خسارات ناشی از تصادف برای فردی که علاوه بر مقصر بودن، گواهینامه ندارد تنها به پرداخت خسارات مالی و جانی به فرد خسارت ‌دیده محدود نمی‌شود و بار حقوقی و قضایی هم متوجه او خواهد بود (مثلا حبس تا ۵ سال و انتقال خودرو یا موتور به پارکینگ).

اما اگر راننده بدون گواهینامه مقصر نباشد بیمه خسارتش را پرداخت می‌کند. به عبارتی اگر تصادف به علت بی ‌احتیاطی راننده بدون گواهینامه رخ نداده باشد از نظر قانون او مقصر نیست و در صورت فوت، بیمه دیه او را پرداخت می‌کند.

توجه: بیمه ها هیچ گونه تعهدی برای پرداخت خسارت یا جبران آسیب جانی به راننده مقصری که گواهینامه نداشته، ندارند. اما خسارت سرنشینان همراه و همچنین خسارت طرف مقابل را بیمه پرداخت می‌کند. (بیمه این حق را دارد که بعدا از راننده مقصر بدون گواهینامه شکایت کند و پولی که برای جبران خسارت سایر افراد پرداخته را از او باز پس بگیرد.)

رانندگی بدون گواهینامه چه مجازاتی دارد؟

بر اساس ماده ۷۲۳ قانون مجازات اسلامی، اگر  شخصی بدون گواهی نامه معتبر رانندگی کنند برای بار اول به حبس تعزیری تا ۲ ماه یا جزای نقدی تا سقف یک میلیون ریال محکوم می‌شود. که البته مجازات حبس و جزای نقدی با توجه به شرایط ممکن است به صورت هم زمان اعمال شود.

اگر فرد مختلف کارش را دوباره تکرار کند با توجه به شرایط ممکن است به شش ماه حبس محکوم شود. همچنین براساس ماده ۱۰ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، در صورتی که فردی بدون گواهینامه در حین رانندگی دستگیر شود، وسیله نقلیه‌اش توقیف و به پارکینگ منتقل می‌شود و خودش هم به مراجع قضایی معرفی می‌شود.

به طور خلاصه مجازات قانونی رانندگی بدون گواهینامه برای بار اول با توجه به شرایط حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا سقف یک میلیون ریال خواهد بود و در صورتی که خاطی این عمل را تکرار کند با مجازات حبس تا ۶ ماه روبرو خواهد شد.

مجازات رانندگی با گواهی نامه منقضی شده

رانندگی با گواهینامه منقضی شده بر خلاف قوانین راهنمایی و رانندگی است اما قانون برای مجازات فردی که با گواهینامه منقضی ‌شده رانندگی کرده تنها جریمه در نظر گرفته چرا که در این حالت شخص گواهینامه دارد و صرفا از روی اهمال آن را تمدید نکرده است. به عبارتی تمدید نکردن گواهینامه به معنای عدم صلاحیت شخص برای رانندگی نیست.

مجازات رانندگی بدون گواهینامه منجر به فوت

داشتن یا نداشتن گواهینامه در صدور حکم تصادف بخصوص در تصادفات منجر به فوت و جراحت بسیار موثر است. در تصادفات منجر به فوتی که راننده مقصر بدون گواهینامه است، علاوه بر آنکه متهم به قتل غیر عمد می‌شود باید برای جرم نداشتن گواهینامه هم جوابگو باشد یعنی با توجه به شرایط به مجازات های پیش بینی شده قانونی محکوم می‌شود.

توجه: قانونگذار در ماده ۲۹۱ قانون مجازات اسلامی بی مبالاتی و بی احتیاطی را علت قتل غیر عمد یا شبه عمد می‌داند بنابراین در تصادف منجر به فوت نداشتن گواهینامه دلیل بر عمد بودن جرم ارتکابی نیست اما ممکن است دادگاه  برای بازداری از تخلفات اینچنینی، مجازات راننده بدون گواهینامه متخلف را تشدید کند (۶ ماه تا ۳ سال حبس و پرداخت دیه) و او را به مدت یک تا پنج سال از رانندگی محروم سازد.

مجازات رانندگی بدون گواهینامه زیر ۱۸ سال

فرد زیر ۱۸ سال در صورت رانندگی مرتکب تخلف و  قانون شکنی شده است. طبق قوانین جاری رانندگان وسایل نقلیه موتوری که سن آنها بین ۱۵ تا ۱۸ سال است مرتکب قانون‌شکنی و تخلف شده‌اند و در صورتی که جرمشان اثبات شود با مجازات درجه ۸ تعزیری روبرو خواهند شد و به پرداخت جزای نقدی تا یک میلیون ریال محکوم می‌شوند.

در صورتی که سن متخلف بین ۹ تا ۱۵ سال باشد، برای تربیت و  تعدیل با قید تعهد از سوی والدین یا سرپرست قانونی آزاد می‌شود و اگر والدینش واجد شرایط  نباشد شخص موجهی از نزدیکانش می‌تواند با سپردن تعهد، اخطار یا تذکر او را آزاد کند.

اگر سن راننده زیر ۹ سال باشد هیچ مجازاتی برای او در نظر گرفته نمی‌شود و صرفا از والدینش درخواست می‌کنند که از رانندگی کودک جلوگیری نمایند.

جرم گذاشتن خودرو در اختیار شخص بدون گواهینامه

اگر مالک خودرویی با علم به این که فردی گواهینامه ندارد خودرویش را در اختیار او بگذارد، به عنوان معاون جرم، تحت تعقیب کیفری قرار می‌گیرد. بر اساس ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی،  هرکس دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع، یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوءاستفاده از قدرت، موجب وقوع جرم شود و همچنین هرکس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا راه ارتکاب جرم را برای مرتکب هموار کند و وقوع جرم را تسهیل کند معاون جرم محسوب می‌شود.

بنابراین، زمانی که مالک خودرو با علم و اطلاع از گواهینامه نداشتن شخصی خودروی خود را در اختیار او قرار دهد به نوعی وقوع جرم رانندگی بدون گواهینامه را تسهیل کرده و وسیله ارتکاب جرم را در اختیار مجرم قرار داده است پس معاون جرم محسوب می‌شود (راننده بدون گواهینامه هم حکم «مباشر» جرم را دارد. در واقع مباشر کسی است که خود مرتکب وقوع جرم شده).

 

مجازات رانندگی بدون گواهینامه بسته به شرایط متفاوت است و از جریم نقدی تا حبس را شامل می‌شود. چنانچه در مورد این تخلف و قوانین جدید مرتبط با آن ابهامی دارید یا سئوالی ذهنتان را به خود مشغول کرده است با راه‌های ارتباطی معرفی شده در سایت تماس بگیرید تا برای مشاوره حقوقی با مهدی نائینی وکیل پایه یک دادگستری راهنمایی شوید.