دعاوی خانوادهمهریه

مطالبه مهریه

مهریه مال معین قابل تملک یا چیزی است که قائم مقام مال است و قابل تملک است که ضمن عقد نکاح یا طبق ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی بعد از عقد نکاح به تراضی طرقین تعیین می شود. لازم به ذکر است : عدم تعیین مهر ضمن عقد نکاح ، هیچ خللی به عقد اصلی وارد نمی سازد.

طبق بند ۶ ماده ۴ قانون حمایت خانواده : رسیدگی به دعوای مهریه در صلاحیت دادگاه خانواده است و با توجه به اینکه مهریه منقول باشد یا غیر منقول، صلاحیت محلی دادگاه تغییر خواهد کرد.

طبق ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده: ” هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی است که طبق این ماده: ” مرجع اجرا  کننده رای اعم از قسمت اجرای دادگاه صادر کننده اجرائیه یا مجری نیابت مکلف است به تقاضای محکوم له از طرق پیش بینی شده در این قانون و به هر نحو که قانونا ممکن باشد نسبت به شناسایی و توقیف به میزان محکوم به اقدام نماید. در مواردی که محکوم به عین معین باشد و محکوم له شناسایی و تحویل آن را تقاضا کرده باشد، مرجع اجرا کننده رای مکلف به شناسایی و توقیف آن مال است” در خصوص مازاد فقط ملائت زوج ملاک اعتبار است “

مطالبه مهریه

بنابراین بر اساس قانون جدید حمایت خانواده ضمانت اجرای حبس برای پرداخت دین مالی در مورد مهریه تا سقف یکصد و ده سکه بهار آزادی یا معادل آن اجرا خواهد شد. زیرا طبق ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی: ” اگر استیفای محکوم به  از طرق مذکور در این قانون ممکن نگردد، محکوم علیه به تقاضای محکوم له تا زمان اجرای حکم یا پذیرفته شدن ادعای اعسار او یا جلب رضایت محکوم له حبس می شود ” نسبت به مازاد قانونگذار اثبات ملائت زوج را شرط مطالبه مهریه از سوی زوجه قرار داده است

همچنین زوجه می تواند از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی اقدام به مطالبه مهریه خود نماید. به این صورت که قباله ازدواج خود را به دفتر محل ثبت ارائه و تقاضای صدور اجرائیه نماید. سپس با اجرائیه به اداره ثبت مراجعه و مهریه خود را مطالبه کند و در این راستا مالی اعم از وجه نقد یا مال غیر منقول توقیف می گردد. البته به شرط اینکه جزو مستثنیات دین نباشد.

جهت اطلاع از  قواعد و قوانین حاکم بر مهریه و موارد امکان مطالبه مهریه و مشاوره با وکیل خانواده و وکیل متخصص مهریه و امکان توقیف اموال و تاثیر مطالبه مهریه بر سایر دعاوی خانوادگی با دفتر وکالت ما تماس بگیرید.

مطالبه مهریه

حال می خواهیم این موضوع رو به صورت تخصصی بحث کنیم

تعریف مهریه

مهریه به مالی گفته می شود که زوج در هنگام عقد نکاح به صورت اسلامی به زوجه می پردازد یا مکلف به پرداخت آن می شود. البته طبق عرف حاضر در کشور ما مهریه فی الحال و در زمان عقد پرداخت نمیشود و به صورت دین بر عهده مرد باقی میماند.

در ادوار گذشته هنگام اجرای صیغه عقد نکاح مرد هدیه ای را به همسر خود می داد که نشان دهنده قصد او برای نکاح بود که در اصطلاح به این هدیه مهریه یا صداق که نشانه صداقت او می باشد گفته می شود. کم کم این موضوع ماهیت خود را تغییر داده و همانطور که اشاره شد امروزه مهریه را به عنوان پشتیبان و اهرم فشار زن برای زندگی خود می دانند.

در آموزه‌های دینی و سال های صدر اسلام که مهریه ماهیت واقعی خود را داشته است مقدار معینی برای میزان مهریه تعیین نشده و هر چیزی که مالیت داشته باشد حتی آموزش قرآن نیز به عنوان مهریه قرار می گرفت و در مواردی پس از اتمام جنگ مجاهدین آموزش قرآن را به عنوان مهریه برای زنان در نظر میگرفتند اما رفته رفته تمایل به این سمت رفت که مهریه وجه نقد و یا سکه باشد به طوری که بر اساس تحقیقی که در سال ۱۳۸۷ در مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه از بیشتر از هزار و دویست زن و مرد متاهل در ۱۲ استان ایران انجام شد مهریه به اعلام زنان ۳۵۰ سکه طلا و اعلام مردان ۲۶۰ سکه طلا بیان شد که نشانگر تعیین مهریه با سکه به صورت فراگیر میباشد.

تعریف مهریه در قانون

موضوع مهریه نظر به اهمیتی که دارد فصلی از مواد را در قانون مدنی به خود اختصاص داده است ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی مقرر می دارد:

هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد میتوان مهر قرار داد

مالیت داشتن موضوعی است که قانونگذار به طور مشخص به آن نپرداخته اما به صورت کلی می توان گفت هر چیزی که در عرف برای آن هزینه پرداخت می شود و شرع نیز آن را قبول دارد می‌تواند به عنوان مهریه قلمداد شود، اما نکته تکمیلی در خصوص این موضوع این است که آن چیز باید قابلیت تملک داشته باشد، برای مثال در جامعه مواد مخدر دارای قیمت و مالیات میباشد و مورد خرید و فروش نیز واقع میشود اما از آنجایی که شرع مشروعیتی به آن نداده نمی‌توان آن را به عنوان مهریه قرار داد و یا جسمی که در هوا در حال پرواز است در صورتی که در دسترس انسان باشد می‌تواند مورد خرید و فروش واقع شود و برای آن مبلغی در نظر گرفته می‌شود اما مادامی که این جسم در آسمان بوده و قابلیت دسترسی به آن وجود نداشته باشد از آنجایی که قابل تملک  توسط زن نیست نمی‌تواند به عنوان مهریه تعیین شود.

شرایط مهریه

پس از بررسی این که مهریه باید دارای مالیات بوده و قابل تملک باشد تعیین میزان مهریه نیز مد نظر قانونگذار قرار گرفته است در این خصوص ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی مقرر می دارد:

مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آنها بشود معلوم باشد.

معلوم بودن مهریه به این معناست که مقدار جنس و وصف آن مشخص باشد برای مثال نمی‌توان به صورت کلی گفت که مهریه مقداری پول است چرا که در این حالت هر چند جنس و وصف مهریه مشخص شده است اما مقدار آن تعیین نشده و  زن می تواند مدعی شود که چند میلیارد وجه نقد مد نظر ایشان بوده و از طرفی مرد نیز مدعی شود که چند صد هزار تومان بوده است. یا ممکن است چنین تعیین شود که چند کیلو فلز به عنوان مهریه بین طرفین مورد توافق قرار بگیرد در این حالت نیز از آن جایی که جنس مهریه و وصف آن مشخص نیست مهریه باطل بوده و نیاز به تعیین دقیق دارد چرا که ارزش فلزات بسته به نوع آنها بسیار متفاوت می باشد اما در تعیین مهریه همینقدر که مهریه به نحوی تعیین شود که از طرفین رفع جهالت شود کفایت میکند.  یعنی برای مثال زمانی که طرفین مقرر می دارند 10 عدد سکه تمام بهار آزادی به عنوان مهریه مشخص شود نیاز نیست که بانک تولید کننده سکه هم مشخص شود چرا که با عنوان سکه تمام بهار آزادی در بازار مقصود گوینده از این لحاظه مشخص می باشد.

تعیین مقدار مهریه نیز منوط به تراضی و توافق طرفین می‌باشد زمانی طرفین می توانند ادعا کنند که بر سر مهریه به توافق رسیده اند که در قباله نکاحیه یا همان سند ازدواج مهریه تعیین شده به امضای هر دو طرف برسد.

اگر مهریه در مدت معینی پرداخت نشود چه تاثیری بر ازدواج دارد

موضوع مهمی که قانونگذار در ماده ۱۰۸۱  به آن تاکید دارد این است که:

اگر در عقد نکاح شرط شود که در صورت عدم تادیه مهر در مدت معین نکاح باطل خواهد بود نکاح و مهر صحیح ولی شرط باطل است.

موضوعی در قانون مدنی به عنوان شروط ضمن عقد مطرح گردیده است که به بررسی انواع شرط در حین انعقاد عقود می پردازد اما از آنجایی که عقد نکاح صرفا جنبه مالی و اقتصادی نداشته و مربوط به حفظ کیان خانواده میباشد شروط ضمن عقد نکاح متفاوت از دیگر شروط می باشد هیچ شرطی نمی تواند موجب ابطال نکاح باشد ممکن است زوجه در حین عقد نکاح شرط کند که اگر ظرف یک سال زوج اقدام به پرداخت کل مهریه نکند عقد نکاح باطل خواهد بود و مهریه نیز صد سکه تمام بهار آزادی معین شود و پس از یکسال زوج از پرداخت مهریه بازمانده و زوجه در پی شرطی که ضمن عقد قرار داده است به‌ دنبال ابطال نکاح باشد اما بر اساس ماده ۱۰۸۱ در این شرایط هم نکاح و هم عقد صحیح ولی شرطی که ضمن عقد گذاشته شده است باطل خواهد بود.

مالکیت زن بر مهریه

زن چه زمانی مالک مهریه می باشد؟ سوالی که بسیار مد نظر می باشد این است که آیا زوجه میتواند بعد از عقد نکاح در مهریه تعیین شده تصرفی نماید یا خیر؟ ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی در این خصوص مقرر می دارد

به مجرد عقد زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.

تبصره : چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تادیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد، مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند.

لذا برخلاف تصوری که در جامعه وجود دارد به محض این که نکاح بین طرفین منعقد می شود  زن مالک تمام مهریه می‌شود و می‌تواند هر تصرفی در آن بنماید و تصرف زوجه در مهریه منوط به مطالبه مهریه و طرح دادخواست مطالبه مهریه نمی باشد اجرا گذاشتن مهریه موضوعی است که در زمانی که زوج از پرداخت مهریه خودداری می نماید پیش می آید که این اقدام او موجب می شود که زوجه ناچار از طرح دادخواست مطالبه مهریه شود.

دعوای مطالبه مهریه از رایج ترین دعاوی می باشد که هر وکیل دادگستری قطعاً در طول فعالیت خود چندین بار با آن مواجه می‌شود دعاوی مربوط به مسائل خانواده که همه آنها نشات گرفته از عقد نکاح می باشند به حدی در جامعه معمول است که دادگاه ویژه رسیدگی به دعاوی خانواده تشکیل گردیده و وکیل خانواده نیز وکیلی می باشد که بیشتر در دعاوی مربوط به مسائل خانواده از جمله مطالبه مهریه، اجرا گذاشتن مهریه، طلاق، مطالبه نفقه، مطالبه اجرت المثل و غیره فعالیت مینماید.

با توجه به تغییر نحوه طرح دعوا جهت وصول مهریه ممکن است شما با دانشی که از قبل در خصوص نحوه مطالبه مهریه داشته اید یا با مشاوره اشتباه دوستان و نزدیکان خود مسیر مطالبه مهریه را به درستی شروع نکنید و همین امر موجب شود به حق قانونی و شرعی خود نرسید. لذا جهت جلوگیری از این امر پیشنهاد میگردد حتما پیگیری اجرای مهریه خود را به وکیل متخصص در این زمینه بسپارید.

علت تصور اشتباه در خصوص مطالبه مهریه

حال باید بدانیم که چرا این تصور که تنها ۱۱۰ عدد سکه قابل مطالبه می باشد در بین مردم تثببت شده است. قانون گذار با توجه به حجم بالای آمار زندانی های ناشی از مهریه تمهیداتی را انجام داد. از جمله اینکه مقرر کردند در صورتی که زوج دارای مال کافی جهت پرداخت مهریه نباشد و زوجه اقدام به اخذ برگ جلب نماید تنها بابت ۱۱۰ عدد سکه تمام بهار آزادی می تواند زوج را به زندان بیاندازد و در صورت پرداخت این تعداد سکه جهت دریافت سکه های بیشتر نمی توان زوج را زندانی کرد همین تصور باعث شده است که بسیاری از مردم فکر کنند هر تعدادی که سکه به عنوان مهریه تعیین شود تنها ۱۱۰ عدد از آن قابل مطالبه است و از آنجایی که اغلب مردم جامعه توان پرداخت بیش از این عدد را ندارند عملاً موضوع مطالبه مهریه معطوف به ۱۱۰ در سکه گردیده است.

روش های مطالبه مهریه

قبل از تدوین قانون برنامه ششم توسعه کشور زوجه جهت مطالبه مهریه می‌توانست به صورت اختیاری از طریق دوایر اجرای ثبت و یا از طریق محاکم حقوقی خانواده اقدام به طرح دعوای مطالبه مهریه نماید. اما با تدوین قانون برنامه ششم توسعه کشور و تصویب تبصره دوم ماده ۸ این قانون، قانونگذار دارندگان اسناد رسمی لازم الاجرا را ملزم نمود جهت مطالبه طلب خود ابتدا از طریق دوایر اجرای ثبت اقدام نمایند و این سیاست قانونگذاری نیز جهت کم کردن حجم پرونده های ارجاعی به دادگستری صورت پذیرفت. در واقع در حال حاضر اگر زوجه قصد مطالبه مهریه را داشته باشد نمی تواند به صورت مستقیم به محاکم خانواده مراجعه نماید و حتماً باید از طریق دوایر اجرای ثبت اقدام به صدور اجراییه نموده و در صورتی که پس از ۲ ماه از تاریخ صدور اجراییه موفق به شناسایی و توقیف مال نگردید می‌تواند از طریق محاکم حقوقی مهریه خود را مطالبه نماید.

دعوای مطالبه مهریه یکی از معمول ترین دعاوی در دادگاه های خانواده می باشد و تقریبا می توان گفت اولین دعوایی که در اختلافات خانوادگی پیش آمده و طرفین پس از شروع اختلافات جهت اخذ وکیل دادگستری مراجعه می‌نمایند همین دعوای مطالبه مهریه می باشد.

با توجه به اینکه مواد و تبصره های قانونی متعددی در خصوص موضوع مهریه مطرح شده است گریزگاه های زیادی برای آقایان جهت عدم پرداخت مهریه و یا ایجاد وقفه در پرداخت آن به وجود آمده است در صورتی که شما نیز قصد مطالبه مهریه خود را دارید و از قوانین و مقررات حقوقی بر روند رسیدگی در محاکم خانواده اطلاع کافی ندارید توصیه می شود حتماً با وکیل دادگستری متخصص در این زمینه مشاوره نموده و ترجیحاً پیگیری امور خود را به وی بسپارید، چرا که در بسیاری از موارد علیرغم این که زوج تمکن مالی کافی جهت پرداخت مهریه را دارد به علت عدم آشنایی زوجه با قوانین و مقررات قانونی زوج میتواند از گریزگاه های قانونی استفاده کرده و حق زوجه را پایمال کند.

5/5 - (20 امتیاز)

‫14 دیدگاه ها

  1. سلام..همسر من فوت کردند..مهریم رو از طریق اجرای ثبت به اجرا گذاشتم. قیمت سکه برای پرداخت مهریه چطور محاسبه میشه؟ روز مزایده اموال شوهرم یا روزی که من درخواست دادم در دفترخانه؟
    آیا پدرشوهرم میتونه بگه من خودم مهریه رو پرداخت میکنم و از اموال شوهرم به من پرداخت نشه؟

    1. سلام. به قیمت روز مزایده حساب میشه. جهت پاسخ سوال بعدی لطفا تماس بگیرید.

  2. سلام.ممنونم از پاسخگوییتون. من برای مهریه اقدام کردم ولی چیزی به نام زوج نبود الان برم دادگاه تاثیری داره؟

    1. سلام. از طریق دادگاه برای جلب میتونید اقدام کنید که زوج رو ملزم به پرداخت میکنه

  3. سلام
    من مغازه ای رو با رهن 250 میلیون تومن و اجاره ماهی 12 میلیون تومن با کلی قرض راه انداختم و دو ماه بعد هم نامزد کردم
    الان با خانواده خانم و خانومم مشکل دارم میخوام بدونم اگه کار به اجرای مهریه بکشه پول پیش مغازه رو ضبط می کنن؟
    اگه اره، این قرضها و وامی که برای راه اندازی کسب و کار بعهده من افتاده چی میشه؟

    1. سلام. بله مبلغ قابل توقیفه، کاری هم به قروض شما ندارن

    1. سلام میتونید از دادگاه خانواده و اجرای ثبت اقدام کنید. متن رو کامل بخونبد

  4. سلام، من ماه پیش دادخواست دادم اعسار هم زدم اما جلسم دیروز بود و قبول نکردن من زن خانه دارم چرا اخه اعسارم رد شده، میتونم اعتراض کنم؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Adblock رو غیر فعال کنید

بخشی از درآمد سایت با تبلیغات تامین می شود لطفا با غیر فعال کردن ad blocker از ما حمایت کنید