هر آنچه باید از چک صیادی بدانید

تا پیش از آنکه چک صیادی و سامانه صیاد معرفی شود، چک‌ها از نظر ظاهری و امنیتی تفاوت‌های زیادی داشتند و هر بانکی چک‌های خود را به صورت جداگانه و با ویژگی‌های خاص خود صادر می‌کرد. اما با معرفی قوانین جدید، این تفاوت‌ها به حداقل رسیده و تمامی چک‌ها از نظر امنیتی و ظاهری به یک استاندارد مشخص رسیده‌اند. در این مقاله هر آنچه باید از چک صیادی و امور مربوط به آن بدانید خواهید یافت.

چک صیادی چیست؟

چک صیادی بنفش نوع جدیدی از چک است که بر اساس قوانین بانکی جدید و تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی در سامانه صیاد صادر می‌شود. بنابراین دارای ویژگی‌های خاصی است که آن را از چک‌های قدیمی متمایز می‌کند و امنیت بیشتری برای دارندگان فراهم می‌آورد. مطابق با ماده ۶ قانون جدید صدور چک، بانک‌ها موظف هستند تنها از طریق سامانه صدور یکپارچه چک (صیاد) نسبت به ارائه دسته چک به مشتریان خود اقدام کنند. در گذشته، بررسی شرایط و اعتبارسنجی متقاضیان توسط شعب بانک‌ها انجام می‌شد، اما از سال ۱۳۹۶ با راه‌اندازی این سامانه، فرآیند صدور و احراز هویت متقاضی و اعتبارسنجی مدارک به طور کامل تحت نظارت بانک مرکزی قرار گرفته است.

تفاوت‌ های چک صیادی و قدیمی

چک‌های صیادی و معمولی از جنبه‌های مختلفی با یکدیگر تفاوت دارند، از جمله تفاوت‌های ظاهری، نحوه ثبت در سامانه، و روش‌های شکایت و اجرا گذاشتن.

• تفاوت ظاهری: در مورد مشخصات چک صیادی باید بدانید که این چک‌ها با ترکیبی از رنگ‌های بنفش و صورتی طراحی شده و ابعاد آن 170 در 85 میلی‌متر است. در قسمت بالایی سمت چپ آن‌ها یک کد ۱۶ رقمی درج شده که شناسه صیادی چک محسوب می‌شود و عبارت «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است» در پایین سمت چپ آن به چشم می‌خورد. جنس برگه‌ها نیز از کاغذ واترمارک مولتی‌تن است که اگر در مقابل نور قرار گیرد، لوگوی شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران روی آن ظاهر می‌شود.
• تفاوت در لزوم ثبت در سامانه: طبق قوانین جدید، تمامی چک‌های صیادی باید در سامانه ثبت شوند و هرگونه عملیات مربوط به تایید، استعلام، یا انتقال از طریق این سامانه انجام گیرد. برخلاف چک‌های معمولی که به شکل حامل صادر می‌شدند، برای چک‌های صیادی تنها کافی است که اطلاعات هویتی گیرنده و صادرکننده در سامانه وارد شود. همچنین، تمامی عملیات‌های مربوط به ثبت، تایید و انتقال علاوه بر سامانه، از طریق اپلیکیشن‌های پرداخت موبایل و درگاه‌های اینترنتی بانکی نیز قابل انجام است.
• تفاوت در اجرا گذاشتن: چهار روش برای شکایت از چک‌های برگشتی وجود دارد: اجرا از طریق ثبت، شکایت کیفری، طرح دعوای حقوقی و اجرای مستقیم. از این میان، سه روش اول برای چک‌های قدیمی نیز قابل انجام است، اما اجرای مستقیم به طور خاص برای چک‌های صیادی در نظر گرفته شده.

سامانه ثبت چک صیادی

از ابتدای سال ۱۴۰۰، ثبت چک‌های جدید در سامانه صیاد اجباری شده. این اقدام به منظور افزایش امنیت چک‌ها و جلوگیری از تقلبات احتمالی در فرآیند صدور و وصول آن‌ها صورت گرفته است.

این سامانه امکانات متنوعی از جمله استعلام وضعیت و اطلاعات صادرکننده آن را فراهم می‌کند و به افراد این امکان را می‌دهد که پیش از پذیرش، از وضعیت اعتباری صادرکننده آن مطلع شوند.

نحوه ثبت چک در سامانه صیاد

مسئولیت ثبت چک در سامانه با صادرکننده است. پس از ثبت توسط صادرکننده، ذینفع نیز باید آن را در سامانه تأیید کند تا چک اعتبار قانونی پیدا کند. برای ثبت چک در سامانه صیاد، پس از درج اطلاعات بر روی برگه، صادرکننده باید به یکی از ابزارهای دسترسی به سامانه مراجعه کند. این ابزارها شامل:

• اینترنت بانک
• موبایل‌بانک
• اپلیکیشن‌های پرداخت عمومی مثل آپ و تاپ
• خودپردازها
• کیوسک‌های بانک‌های عامل
• سامانه پیامکی 4040701701

پس از ورود به سامانه، صادرکننده باید اطلاعات ثابت چک شامل شماره شناسه صیادی را وارد کند و سپس به ورود اطلاعات متغیر شامل تاریخ سررسید، مبلغ و اطلاعات هویتی ذینفع یا ذینفعان بپردازد.

نکته: مراجعه به سامانه صیاد از طریق برنامه‌های موبایلی و یا سامانه پیامکی فوق الذکر برای ثبت، تأیید یا انتقال باید از طریق تلفن‌همراهی انجام شود که سیم‌کارت آن متعلق به شخص است.

ثبت و تأیید چک برای اتباع بیگانه

اتباع بیگانه نیز مانند سایر افراد حقیقی می‌توانند چک‌های خود را در سامانه صیاد ثبت و تأیید کنند. این افراد باید در زمان ثبت و تأیید، کد اتباع خود را وارد کنند.

ثبت و تأیید چک برای مشتریان حقوقی

مشتریان حقوقی می‌توانند از طریق درگاه‌های بانکی مانند اینترنت بانک و موبایل بانک و همچنین شعب بانک‌ها به سامانه صیاد دسترسی داشته باشند. ثبت و تأیید چک‌های مربوط به اشخاص حقوقی، توسط صاحبان امضای مجاز انجام می‌شود که این افراد طبق اساسنامه و مفاد روزنامه رسمی به این عنوان معرفی شده‌اند.

ثبت صدور چک در حساب جاری مشترک حقیقی

مشتریان حقیقی دارای حساب جاری مشترک هم می‌توانند از طریق درگاه‌های بانکی و شعب بانک‌ها به سامانه صیاد دسترسی داشته باشند. ثبت صدور چک‌های مربوط به حساب جاری مشترک حقیقی توسط فرد یا افرادی انجام می‌شود که بر اساس قرارداد حساب جاری، حق امضای چک را دارند.

ثبت چک پس از برگشت خوردن چک‌های قبلی

طبق ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک، تا زمانی که چک برگشتی سوء اثر نشود، امکان ثبت چک جدید توسط صاحب حساب و امضاکنندگان وجود ندارد.

مزایای ثبت اطلاعات چک

ثبت و تأیید چک‌های جدید در سامانه صیاد چندین مزیت دارد. از جمله این که:

• بدون ثبت و تأیید، وصول آن ممکن نخواهد بود.
• با ثبت اطلاعات در سیستم متمرکز بانک مرکزی، از وقوع جرائمی مانند جعل جلوگیری می‌شود.
• خطرات ناشی از از بین رفتن فیزیکی آن به دلیل عواملی مانند سیل، زلزله یا سرقت کاهش می‌یابد.
• افراد دارای چک برگشتی نمی‌توانند چک جدیدی در سامانه ثبت کنند. پیش از اجرای قانون جدید، فردی که چک برگشتی داشت می‌توانست همچنان از دسته چک خود استفاده کند، اما با قانون جدید، صدور چک جدید برای افرادی که حتی یک فقره چک برگشت خورده دارند، امکان‌پذیر نیست.

تأیید دریافت‌کننده چک پس از ثبت

دریافت‌کننده باید پس از دریافت چک، به این سامانه مراجعه کند و اطلاعات ثبت‌شده را بررسی و تأیید کند. این کار باعث اطمینان از ثبت چک به نفع ذینفع می‌شود.

در صورتی که ذینفعان، مشخصات چک را در سامانه ثبت و تأیید نکنند، چک فاقد اعتبار خواهد بود. طبق ماده ۲۱ مکرر قانون، در زمان صدور، اطلاعات اساسی شامل هویت دارنده، مبلغ و تاریخ باید توسط صادرکننده در سامانه ثبت شود. دارندگان نیز برای انتقال آن باید هویت شخص جدید را برای همان شناسه یکتا ثبت کنند. در صورتی که این انتقال در سامانه ثبت نشود، انتقال اعتبار نخواهد داشت و وجه به ذینفع قبلی پرداخت می‌شود.

پیامدهای عدم ثبت چک در سامانه

در صورتی که چک‌های جدید صیادی در سامانه ثبت نشوند، طبق تبصره ۱ ماده ۲۱ مکرر قانون اصلاح قانون صدور چک، این چک‌ها مشمول قوانین مربوطه نخواهند شد و بانک‌ها مکلفند از پرداخت وجه آن‌ها خودداری کنند. بنابراین، چک‌های ثبت‌نشده در سامانه صیاد، تنها به عنوان یک سند مدنی تلقی می‌شوند که نشان‌دهنده طلب دارنده از شخص صادرکننده هستند و از مزایای قانونی ثبت‌شده‌ها برخوردار نخواهند بود.

صدور چک‌های قدیمی و جدید در وجه حامل

چک‌های قدیمی همچنان می‌توانند به صورت وجه حامل صادر شوند، اما چک‌های جدید بنفش‌رنگ باید در وجه ذینفع مشخص صادر و در سامانه صیاد ثبت شوند.

نحوه انتقال چک در سامانه صیاد

چک صیادی برای انتقال نیاز به پشت‌نویسی ندارد و تنها با وارد کردن اطلاعات در سامانه صیاد، انتقال امکان‌پذیر است. ذینفع جدید نیز باید پس از دریافت برگه چک، مرحله تأیید را در سامانه انجام دهد.

استعلام فوری چک ‌های صیادی

گیرنده می‌تواند در زمان مبادله چک و دریافت آن، با استفاده از سرویس استعلام فوری چک‌ صیادی، اطلاعات آن شامل مبلغ، تاریخ، کد ملی ذینفع و شناسه صیادی را وارد کرده و وضعیت را مشاهده کند.

راحت‌ترین روش استعلام از طریق سایت بانک مرکزی است که تنها باید شناسه صیادی را در کادر مربوطه وارد کنید و وضعیت را بررسی کنید.

ورود به سامانه استعلام وضعیت اعتباری چک صیادی

اپلیکیشن ساد ۲۴

دیدن وضعیت اعتباری چک از طریق اپلیکیشن ساد ۲۴ نیز میسر است. به این منظور باید مراحل زیر را دنبال کنید:

• ابتدا باید اپلیکیشن ساد۲۴ را دانلود و نصب کنید.
• پس از نصب اپلیکیشن، وارد برنامه شوید و از صفحه اول گزینه «استعلام صیاد» را انتخاب کنید.
• در صفحه باز شده، شماره ۱۶ رقمی صیاد را که بر روی چک قرار دارد، در کادر مربوطه وارد کنید. همچنین، می‌توانید با استفاده از گزینه اسکن از طریق QR Code، کد QR موجود در سمت چپ بالای چک را اسکن کنید. حالا می‌توانید وضعیت خوش‌حسابی صادرکننده چک را بررسی کنید.

توجه: اطلاع از وضعیت صادرکننده چک و ثبت چک در سامانه صیاد دو فرایند جداگانه هستند.

استعلام چک با استفاده از کد ملی

اگر به دنبال دیدن وضعیت چک صیادی با کد ملی هستید، باید بدانید که چنین امکانی در حال حاضر وجود ندارد و بانک مرکزی هیچ رویه‌ای برای تعیین وضعیت چک از طریق کد ملی تعیین نکرده است.

استعلام چک صیادی از طریق پیامک

یکی از روش‌های ساده، ارسال پیامک به سامانه بانک مرکزی است. برای این کار کافیست شماره ۱۶ رقمی صیاد را بدون هیچ‌گونه علامت اضافی به شماره ۷۰۱۷۰۱ ارسال کنید. طی ۱۵ دقیقه، وضعیت اعتباری صادرکننده چک از طریق پیامکی به شما اطلاع داده می‌شود.

مفهوم رنگ های مختلف در وضعیت اعتباری چک صیادی

نتایج استعلام به صورت رنگ‌های مختلف ارسال می‌شود که هر رنگ مفهوم خاصی دارد:

• قرمز: بیش از ۱۰ چک برگشتی یا مجموع مبالغ چک‌های برگشتی بیش از ۵۰ میلیون تومان است.
• قهوه‌ای: بین ۵ تا ۱۰ چک برگشتی یا مبلغ چک‌های برگشتی کمتر از ۵۰ میلیون تومان.
• نارنجی: بین ۲ تا ۴ چک برگشتی یا مجموع مبلغ تا سقف ۲۰ میلیون تومان.
• زرد: امکان وجود یک چک برگشتی یا چکی به ارزش حداکثر ۵ میلیون تومان.
• سفید: صادرکننده چک سابقه چک برگشتی ندارد.

استعلام چک از طریق کد دستوری بانک مرکزی

بانک مرکزی اخیراً امکان مشاهده وضعیت چک‌های برگشتی و در راه صادرکننده را نیز فراهم کرده. کافی است کد دستوری (*۱*۴* شناسه ملی*ذینفع شناسه چک صیادی) را به شماره ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ ارسال کنید تا اطلاعات کامل از وضعیت چک‌های برگشتی و در راه صادرکننده را دریافت کنید. لازم به ذکر است:

• هر سیم‌کارت تنها ۴ بار در روز می‌تواند از این سامانه استفاده کند.
• هزینه هر بار درخواست از طریق پیامک، ۳۵۰۰ ریال است.
• در حساب‌های مشترک، استعلام برای فردی که بیشترین تعداد چک برگشتی یا تعهدات پرداخت‌نشده دارد، نمایش داده می‌شود.

چگونه وضعیت چک را به سفید تغییر دهیم؟

سؤالی که مطرح می‌شود این است که «چک صیادی برگشت بخورد چه می‌شود؟» و «آیا امکان تغییر وضعیت اعتباری صادرکننده وجود دارد یا خیر» در پاسخ باید بگوییم بله برای تغییر وضعیت چک به سفید، می‌توانید راهکارهای زیر را دنبال کنید:

• موجودی حساب خود را تامین کنید و لاشه چک برگشتی را به بانک ارائه دهید.
• یا با حکم قضائی رفع سوءاثر کنید.
• ارائه رضایت‌نامه محضری از دریافت‌کننده نیز می‌تواند مفید باشد.

ضرورت وجود چک فیزیکی

با وجود این که قوانین چک دستخوش تغییرات زیادی شده و چک ها باید ثبت سامانه شوند اما وجود چک فیزیکی همچنان ضروری است. در زمان وصول، اطلاعات موجود در برگه با اطلاعات ثبت‌شده در سامانه صیاد تطبیق داده می‌شود تا از صحت اطلاعات اطمینان حاصل شود.

ابطال چک در صورت فسخ معامله

در صورتی که چکی صادر و در سامانه صیاد ثبت شده باشد و معامله تا زمان سررسید فسخ شود، امکان ابطال آن وجود دارد. افراد باید برای ابطال به یکی از شعب بانک صادرکننده دسته چک مراجعه کنند.

چک حقوقی و چک کیفری

برای درک فرق چک حقوقی با کیفری باید بدانید که در واقع روی تمام چک‌ها فارغ از حقوقی بودن یا کیفری بودن می‌توان شکایت حقوقی مطرح کرد اما شکایت کیفری مختص چک‌هایی است که وصف کیفری دارند.

در شکایت کیفری به درخواست وجه مالی چک رسیدگی نمی‌شود و صرفا در صورت اثبات وصف کیفری، صادرکننده چک بی محل مجازات می‌شود.

قانون جدید چک صیادی

بر اساس قانون جدید چک، در صورتی که چکی به دلیل عدم موجودی یا کسری مبلغ برگشت بخورد، بانک مکلف است که این موضوع را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت کند. این سامانه اطلاعات مربوط به چک برگشتی را به صورت آنلاین به تمامی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری اطلاع می‌دهد. پس از گذشت ۲۴ ساعت، تمامی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری موظفند تا زمان رفع سوء اثر، محدودیت‌های خاصی را بر روی صاحب حساب و امضاکننده اعمال کنند.

این محدودیت‌ها شامل:

• ممنوعیت افتتاح حساب و صدور کارت بانکی جدید
• مسدود کردن گردش مالی و پولی در کلیه حساب‌ها و کارت‌های بانکی تا میزان کسری مبلغ چک
• عدم پرداخت تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت‌نامه‌های ارزی یا ریالی
• عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی
• ممنوعیت صدور دسته‌چک جدید در سامانه صیاد
• ممنوعیت صدور چک جدید این محرومیت‌ها تا زمان پرداخت بدهی و رفع سوء اثر ادامه خواهند داشت.

چک برگشتی در قانون جدید

در صورت برگشت چک، بانک موظف است که به درخواست دارنده، موضوع را در سامانه بانک مرکزی ثبت کند و کد رهگیری مربوطه را به همراه گواهی‌نامه عدم پرداخت به دارنده ارائه دهد. البته قانون جدید چک الزامات دیگری نیز دارد که عبارتند از:

تأمین مبلغ کسری چک از سایر حساب ‌ها

در صورتی که موجودی حساب جاری صادرکننده در بانک عهده کافی نباشد، مبلغ کسری از سایر حساب‌های شخص در همان بانک برداشت شده و به ذینفع پرداخت می‌شود. برای مثال، اگر حساب جاری فرد ۱0 میلیون ریال موجودی داشته باشد و مبلغ چک ۵۰ میلیون ریال باشد، بانک مکلف است مبلغ کسری را از حساب‌های دیگر فرد در همان بانک برداشت کرده و به ذینفع تحویل دهد.

توضیح تصویر: نمونه گواهی عدم پرداخت چک

صدور گواهی عدم پرداخت برای باقیمانده مبلغ چک

برای باقیمانده مبلغ چک که در حساب جاری موجود نیست و از سایر حساب‌ها نیز تأمین نشده است، بانک به درخواست دارنده، گواهی عدم پرداخت صادر می‌کند.

اجراگذاشتن چک و صدور اجراییه

برای اجرا گذاشتن چک صیادی در صورت نبودن وجه یا کسری موجودی در حساب صادرکننده، دارنده می‌تواند با گواهی عدم پرداخت و کد رهگیری روی آن، به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و با ثبت دادخواست، از دادگاه صالح (محل اقامت صاحب حساب یا محل برگشت)، صدور اجراییه چک را بدون نیاز به صدور حکم و قطعیت آن تقاضا کند.

ابطال اجراییه چک صیادی

وقتی دادگاه دستور اجرای چک را صادر می‌کند و به صادرکننده ابلاغ می‌شود، او می‌تواند در صورت داشتن دفاعیه متقن نسبت به صدور آن اعتراض کند و تقاضای ابطال اجراییه و توقف عملیات اجرایی چک را داشته باشد. دادگاه به درخواست او رسیدگی می‌کند و در صورتی که محق باشد اجراییه ابطال و عملیات اجرایی نیز متوقف می‌شود.

توقیف اموال بعد از برگشت زدن چک

پس از ابلاغ اجراییه، صادرکننده باید ظرف ۱۰روز از تاریخ ابلاغ اجراییه، بدهی خود را پرداخت کند، یا با موافقت دارنده، ترتیبی برای پرداخت آن بدهد، یا مالی را به دادگاه معرفی کند که معادل بدهی باشد. در غیر این صورت، اجرای احکام دادگستری، با درخواست دارنده، اجراییه را طبق قانون اجرا می‌کند و با توقیف اموال صادرکننده چک، نسبت به پرداخت بدهی اقدام می‌نماید.

حکم جلب صادرکننده چک برگشتی

اگر صادرکننده اموالی برای توقیف نداشته باشد یا اموال توقیف شده کفاف کل بدهی را ندهد می‌توان حکم جلب صادرکننده چک را گرفت. این حکم بسته به نوع چک و نوع شکایت می‌تواند کیفری یا حقوقی باشد. در واقع امکان درخواست جلب از هر دو طریق ممکن است.

درخواست خسارت تاخیر تادیه برای چک

اگر مستقیما درخواست صدور اجراییه روی چک صیادی را داشته باشید صرفا همان مبلغ درج شده روی چک مشمول اجراییه می‌شود اما همزمان و یا بعد از دعوای مطالبه وجه چک بی محل، امکان گرفتن خسارت تاخیر تادیه چک از دادگاه وجود دارد. یعنی پس از اینکه اجراییه صادر و به واحد اجرای احکام ارسال گردید، می‌توان به منظور مطالبه خسارت تاخیر تادیه، دادخواست حقوقی مستقلی مطرح کرد.

در مورد چک های قدیمی هم اگر از طریق ثبت اقدام کنید نمی‌توانید خسارت تاخیر تادیه را مطالبه کنید مگر اینکه دادخواست مستقلی از طریق دادگاه تنظیم شود. اما در صورت اقدام از طریق دادگاه حقوقی، می‌توان همزمان با دادخواست مطالبه وجه چک، خسارت تاخیر تادیه را نیز مطالبه کرد.

دفاع در پرونده های مطالبه وجه چک صیادی

زمانی که چک به دلیل عدم موجودی کافی یا دلایل دیگر برگشت می‌خورد، می‌تواند برای صادرکننده آن، عواقب قانونی و مجازات در پی داشته باشد. بنابراین دفاع در مطالبه چک برگشتی ضرورت دارد. این امر بسته به اینکه دارنده، چک را از طریق ثبتی پیگیری کرده یا شکایت حقوقی و کیفری انجام داده متفاوت است. برای کسب اطلاعات و راهنمایی‌های لازم جهت تنظیم لایحه دفاعیه چک از طریق فرم درخواست مشاوره، درخواست خود را مطرح کنید یا با شماره‌های مندرج در سایت تماس بگیرید تا برای مشاوره آنلاین، تلفنی و یا حضوری با مهدی نائینی وکیل پایه یک دادگستری راهنمایی شوید.

بستن جلوی چک

طبق ماده ۱۴، صادرکننده، ذی‌نفع یا قایم‌مقام قانونی آن‌ها می‌توانند در صورت گم شدن، سرقت، جعل، یا کسب چک از طریق کلاهبرداری، خیانت در امانت، یا سایر جرایم، نسبت به بستن جلوی چک اقدام کنند و دستور کتبی عدم پرداخت را به بانک ارائه بدهند. بانک پس از احراز هویت دستوردهنده، وجه را نمی‌پردازد و با ذکر علت، گواهی عدم پرداخت صادر می‌کند. دارنده می‌تواند علیه شخصی که دستور عدم پرداخت داده، شکایت کند. اگر بتواند نادرست بودن علت عدم پرداخت را ثابت کند، دستوردهنده علاوه بر مجازات مقرر در ماده ۷ قانون، باید خسارات وارده به دارنده را نیز بپردازد.

وصول چک مسدود شده

در صورتی که طلبکار به دلیل مسدود بودن حساب موفق به برداشت مبلغ نشود، باید دلایل عدم پرداخت را در قالب فرم گواهی عدم پرداخت بگیرد و با اثبات مطالبات در دادگاه وصول وجه چک مسدود شده را تقاضا نماید.

وکیل چک برگشتی

چک صیادی و قوانین جدید آن از پیچیدگی‌های حقوقی برخوردارند و بدون دانش تخصصی ممکن است نتوانید در پرونده‌های مرتبط موفق عمل کنید. به خصوص اگر طرف مقابل از مشاوره حقوقی یا حضور وکیل بهره‌مند باشد. بنابراین توصیه می‌کنیم در صورتی که خواستید چکی را برگشت بزنید و درخواست اجرای آن را ارائه دهید یا برعکس آن را مسدود کنید و تقاضای ابطال اجراییه بدهید حتما با یک وکیل متخصص چک مشورت کنید و در صورت نیاز کار را به او بسپارید.

نحوه گرفتن دسته چک صیادی

برای دریافت دسته چک صیادی، باید به یکی از شعب بانک مراجعه کنید و پس از ارائه مدارک لازم، درخواست صدور کنید. در صورت تایید اعتبار توسط بانک مرکزی، دسته چک برای شما صادر می‌شود. شرایط لازم برای گرفتن دسته چک شامل داشتن حساب جاری با سابقه کافی و عدم سابقه چک برگشتی یا بدهی است.

مدارک لازم برای دریافت دسته چک برای افراد حقیقی و حقوقی شامل:

مدارک لازم برای اشخاص حقیقی

• کپی تمامی صفحات شناسنامه
• کپی مدارک شغلی
• کپی اجاره‌نامه در صورت مستاجر بودن
• عکس و قبض‌های آب و برق برای ثبت آدرس
• معرفی‌نامه از فردی معتبر

مدارک لازم برای اشخاص حقوقی

• درخواست باز کردن حساب بانکی همراه با امضای صاحبان مجاز شرکت
• تایید امضای صاحبان مجاز به امضای شرکت
• اصل و کپی اساسنامه و گواهی ثبت شرکت
• شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت مدیره
• آخرین آگهی ثبت شرکت در روزنامه رسمی

نکات مهم نوشتن چک که باید رعایت کنید

طبق گزارشات متصدیان بانک، بسیاری از چک‌ها به دلیل عدم رعایت اصول صحیح نوشتن، نقد نمی‌شوند یا مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند. برای جلوگیری از این مشکلات باید بدانید برگه چک را چطور پر کنید:

• اعداد در قسمت مربوط به نوشتن مبلغ به عدد، با فاصله کمی از هم نوشته شوند و بعد از اتمام اعداد، یک خط تیره در انتها قرار داده شود.
• حتما مبلغ به حروف هم نوشته شود.
• نام و نام خانوادگی دریافت‌کننده به‌طور دقیق و خوانا قید شود، زیرا چک‌های صیادی را نمی‌توان در وجه حامل صادر کرد.
• از یک خودکار برای نوشتن چک استفاده شود تا تفاوت رنگ‌ها موجب اشتباه نشود.
• صفرها به صورت دایره توخالی نوشته شوند و از گذاشتن نقطه در آنها خودداری شود.
• در صورت وجود خط‌خوردگی، در پشت چک توضیحات لازم درج شود.
• امضای روی چک با امضای نمونه در بانک مطابقت داشته باشد.
• عبارت «بدون خط خوردگی» در قسمت بالای مستطیل نوشته شود.
• امضایی انتخاب شود که نه خیلی ساده و نه خیلی پیچیده باشد، تا از سوء استفاده و ایجاد مشکل در تطابق جلوگیری شود.

• ثبت اطلاعات توسط خود فرد انجام شود تا سوء استفاده رخ ندهد.
• تاریخ چک باید هم به‌صورت عددی و هم به حروف نوشته شود تا از هرگونه ابهام جلوگیری شود.
• قبل از قبول چک از دیگران، استعلام آنلاین را از سامانه صیاد انجام دهید تا از اعتبار آن اطمینان حاصل کنید.
• شناسه ۱۶ رقمی چک را در محلی امن نگهداری کنید تا در صورت نیاز به استعلام و پیگیری، به‌راحتی در دسترس باشد.

سؤالات متداول

۱. چک صیادی چیست؟
چک صیادی نوعی چک است که تحت نظارت بانک مرکزی و از طریق سامانه صیاد صادر می‌شود، دارای امنیت بیشتر و ویژگی‌های استانداردی است که از چک‌های قدیمی متمایز می‌کند.

۲. تفاوت چک صیادی با چک معمولی چیست؟
تفاوت‌های اصلی شامل ظاهر، نحوه ثبت در سامانه، و روش‌های شکایت است. چک‌های صیادی باید در سامانه ثبت شوند، برخلاف چک‌های معمولی که به شکل حامل صادر می‌شدند.

۳. چگونه می‌توان چک صیادی را در سامانه ثبت کرد؟
ثبت چک از طریق ابزارهایی مانند اینترنت‌بانک، موبایل‌بانک، اپلیکیشن‌های پرداخت انجام می‌شود. صادرکننده باید اطلاعات ثابت و متغیر چک را در سامانه وارد کند.

۴. آیا اتباع بیگانه می‌توانند چک صیادی ثبت کنند؟
بله، اتباع بیگانه می‌توانند چک‌های خود را با استفاده از کد اتباع خود در سامانه صیاد ثبت و تأیید کنند.

۵. عدم ثبت چک در سامانه چه پیامدهایی دارد؟
چک‌های ثبت‌نشده در سامانه مشمول قوانین جدید چک نخواهند بود و بانک‌ها از پرداخت وجه آن‌ها خودداری خواهند کرد.

۶. انتقال چک صیادی چگونه انجام می‌شود؟
چک صیادی نیازی به پشت‌نویسی ندارد و با وارد کردن اطلاعات در سامانه صیاد قابل انتقال است، در حالی که چک‌های قدیمی به صورت دستی انتقال می‌یافتند.

۷. چگونه می‌توان وضعیت اعتباری صادرکننده چک را استعلام کرد؟
وضعیت اعتباری صادرکننده چک با استفاده از شماره ۱۶ رقمی صیاد یا اسکن کد QR از طریق اپلیکیشن‌ها یا ارسال پیامک قابل استعلام است.

۸. چگونه می‌توان چک برگشتی را از سامانه پاک کرد؟
با تأمین موجودی حساب، ارائه لاشه چک یا رضایت‌نامه محضری از دریافت‌کننده و حکم قضائی، امکان رفع سوء اثر چک برگشتی وجود دارد.

۹. چک صیادی در حساب جاری مشترک چگونه ثبت می‌شود؟
در حساب جاری مشترک، فرد یا افرادی که بر اساس قرارداد حساب حق امضا دارند، می‌توانند چک‌های مشترک را ثبت کنند.

۱۰. چه رنگ‌هایی در استعلام چک‌های صیادی وجود دارد و هرکدام چه معنایی دارند؟
رنگ‌های سفید، زرد، نارنجی، قهوه‌ای و قرمز نشان‌دهنده وضعیت چک صادرکننده هستند که توضیح هر کدام در مقاله آمده است.