اعسار از پرداخت مهریه؛ چگونه مهریه را قسطی کنید؟

اعسار به معنای ناتوانی مالی در پرداخت بدهی‌ است. اعسار مهریه یعنی مرد به دلیل عدم توانایی مالی قادر به پرداخت کامل و یکجای مهریه نیست و از دادگاه تقاضای پرداخت اقساطی آن را دارد. با توجه به قانون جدید اعسار مهریه در صورتی که ناتوانی مرد برای دادگاه ثابت شود، مهریه به صورت اقساطی تعیین و پرداخت می‌شود. در این مقاله به بررسی کامل اعسار مهریه، مراحل و مدارک لازم و سایر جوانب مرتبط با آن پرداخته‌ایم.

مراحل درخواست اعسار مهریه

برای ارائه درخواست اعسار مهریه، مراحل زیر باید طی شود:

1. تهیه و ارائه مدارک لازم: مدارک لازم شامل دادنامه محکومیت به پرداخت مهریه، استشهادیه دو شاهد، فهرست اموال منقول و غیرمنقول، میزان وجوه نقد و موجودی حساب‌های بانکی و فهرست نقل و انتقالات یک سال اخیر است.
2. ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی: مرد باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را ثبت کند. فرم‌های مخصوص این دادخواست باید تکمیل و مدارک لازم به آن ضمیمه شود.
3. تشکیل جلسه دادگاه: پس از ثبت دادخواست، دادگاه جلسه‌ای برای بررسی درخواست تشکیل می‌دهد. مرد باید به همراه شاهدان خود در این جلسه حضور یابد و دلایل ناتوانی مالی خود را به دادگاه ارائه دهد.

اعسار از هزینه دادرسی مهریه

اعسار از هزینه دادرسی مهریه به معنای ناتوانی مالی مرد در پرداخت هزینه‌های مربوط به دادرسی و دادگاه برای پرداخت مهریه است. مرد می‌تواند با ارائه مدارک و شواهد مالی خود، درخواست کند که از پرداخت هزینه‌های دادرسی معاف شود. در صورتی که دادگاه این ناتوانی را بپذیرد، هزینه‌های دادرسی از مرد دریافت نمی‌شود.

رسیدگی به درخواست اعسار از مهریه چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان لازم برای رسیدگی به درخواست اعسار مهریه بستگی به مدارک و شواهد ارائه شده دارد. هرچه مدارک کامل‌تر و دقیق‌تر باشند، فرآیند بررسی سریع‌تر انجام خواهد شد. بنابراین به طور کلی، نمی‌توان زمان دقیقی را برای این امر تعیین کرد.

مدارک لازم برای درخواست اعسار مهریه

برای درخواست اعسار مهریه، مرد باید مدارک زیر را تهیه و به دادگاه ارائه دهد:

• دادنامه محکومیت به پرداخت مهریه
• استشهادیه دو شاهد
• فهرست اموال منقول و غیرمنقول
• میزان وجوه نقد و موجودی حساب‌های بانکی
• فهرست نقل و انتقالات یک سال اخیر

درخواست اعسار زندانی

مردانی که به دلیل ناتوانی مالی در پرداخت مهریه به زندان افتاده‌اند، می‌توانند از داخل زندان نیز درخواست اعسار کنند. برای این کار، باید مدارک و شواهد مالی خود را به دادگاه ارائه دهند و درخواست خود را ثبت کنند. در صورتی که دادگاه این درخواست را بپذیرد، مهریه به صورت اقساطی تعیین می‌شود و مرد از زندان آزاد می‌شود.

در دادگاه اعسار چه باید گفت؟

در دادگاه اعسار مهریه، مرد باید دلایل ناتوانی مالی خود را به دادگاه ارائه دهد. این دلایل می‌تواند شامل درآمد کم، هزینه‌های بالای زندگی، بدهی‌های دیگر و سایر مشکلات مالی باشد. همچنین باید مدارک مالی خود را نیز به دادگاه ارائه دهد تا ناتوانی مالی خود را اثبات کند.

فایده اعسار و اثبات ناتوانی از پرداخت مهریه

زمانی که فردی به پرداخت مهریه محکوم می‌شود، یکی از مهم‌ترین فواید ارائه دادخواست اعسار این است که در صورت پذیرفته شدن توسط قاضی، مهریه به صورت اقساطی پرداخت می‌شود. علاوه بر این، اگر حکم الزام به تمکین زوجه به نفع مرد صادر شود، می‌توان آن را اجرا کرد. البته تنها نتیجه عدم اجرای این حکم برای مرد، معافیت از پرداخت نفقه است.

نحوه پرداخت مهریه پس از قبول اعسار

در صورتی که دادگاه درخواست اعسار را بپذیرد، معمولاً اقساط ماهیانه، معادل یک چهارم حقوق ماهیانه مرد، تقسیم می‌کند (در صورت تجرد مرد یک سوم درآمد.)

چه اموالی را نمی توان برای مهریه توقیف کرد؟

بر اساس ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب ۱۳۹۴، برخی اموال و دارایی‌ها تحت عنوان مستثنیات دین شناخته می‌شوند و حتی در صورت اعسار نیز از توقیف مستثنی هستند. این اموال شامل:

• منزل مسکونی مناسب و متعارف با شأن فرد
• اثاثیه ضروری زندگی
• آذوقه و مواد غذایی لازم برای خانواده
• کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی
• وسایل و ابزار کار افراد کسبه، کشاورزان و سایر شاغلین
• خط تلفن مورد نیاز

نقش وکیل در فرآیند اعسار مهریه

اگرچه مرد می‌تواند خود شخصاً اقدام به ثبت دادخواست اعسار کند، اما با توجه به پیچیدگی‌های موجود در اثبات ناتوانی مالی، مشاوره و همراهی یک وکیل متخصص می‌تواند مفید باشد. وکیل می‌تواند در تهیه و تنظیم مدارک لازم، ارائه دلایل مستند به دادگاه، و دفاع از حقوق موکل خود کمک کند.

متن دادخواست اعسار از پرداخت مهریه

خواهان: زوج

خوانده: زوجه

خواسته: اعسار از پرداخت مهریه

متن:

بسمه تعالی

ریاست محترم مجتمع قضایی ……….
با سلام احتراماً به استحضار می‌رساند: اینجانب به استناد کپی مصدق عقدنامه شماره……. مورخ / / با خوانده عقد ازدواج دائمی در دفترخانه…………. منعقد کرده‌ایم. نظر به اینکه خوانده وفق دادنامه شماره ……………. صادره از شعبه …… دادگاه عمومی شهرستان ……………. موفق به اخذ رای محکومیت اینجانب به پرداخت مهریه نفقه شده است ولی به جهت مشکلات متعدد/ عدم دسترسی به اموالم در حال حاضر توان تأدیه مهریه/نفقه مقرر را ندارم فلذا با توجه به مدارک تقدیمی مستنداً به ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب ۱۳۷۷ صدور حکم اعسار از پرداخت مهریه/تقسیط مهریه نفقه مذکور مورد تقاضاست. عند الاقتضاء به شهادت شهود نیز جهت اثبات اعسار خود استناد می‌نماید.

فرم استشهادیه اعسار

در ادامه فرم استشهادیه اعسار که برای اثبات اعسار فرد ضروری است را هم مشاهده می‌کنید. این فرم باید توسط شهودی پر شود که هم شناخت نسبی از معسر (خواهان اعسار) دارند و هم از میزان درآمد و نحوه امرار معاش او آگاهند. در غیر این صورت از طرف مقابل دعوا مورد جرح قرار می‌گیرد و بی اعتبار می‌شود.

سئوالات پرتکرار مرتبط با دادخواست اعسار مهریه

درخواست اعسار مهریه را باید به کدام دادگاه ارائه کرد؟
دادگاه صالح رسیدگی به اعسار، دادگاه خانواده است.

در خواست اعسار از چه اشخاصی پذیرفته نمی ‌شود؟
طبیعتا درخواست اعسار از افرادی که توانایی مالی دارند، پذیرفته نمی‌شود. همچنین، تجار نمی‌توانند درخواست اعسار دهند و در صورت ناتوانی مالی، باید درخواست صدور حکم ورشکستگی کنند. افرادی که برای فرار از پرداخت مهریه، اموال خود را به صورت صوری به دیگران منتقل می‌کنند، نه تنها معاملات آنها باطل می‌شود، بلکه به جرم فرار از دین متهم می‌شوند و درخواست اعسار آنها پذیرفته نمی‌شود.

آیا پس از قبول دادخواست اعسار مهریه، زوجه می‌تواند حکم جلب زوج را بگیرد؟
در مورد حکم جلب پس از اعسار مهریه در صورتی که مرد پس از قبول اعسار و تعیین اقساط، نتواند اقساط مهریه را در موعد مقرر پرداخت کند، زن می‌تواند حکم جلب او را از دادگاه دریافت کند.

قاضی از شهود اعسار چه سئوالاتی می‌پرسد؟
سؤالات قاضی از شهود اعسار شامل سؤالاتی درباره:

1. نحوه آشنایی شاهدبا مدعی اعسار
2. مدت آشنایی شاهد باخواهان (مدعی اعسار)
3. وضعیت معیشتیشخص مدعی اعسار
4. شغل و خانواده خواهان

بدیهی است که شهود باید به سئوالات پاسخ‌های صادقانه بدهند. در ضمن باید قاضی مجاب شود که شهود با خواهان آشنایی طولانی مدت دارند.

خلاصه مطلب

اعسار مهریه به عنوان یک راه‌حل قانونی برای مردانی که توانایی مالی برای پرداخت کامل و یکجای مهریه را ندارند، در نظر گرفته شده است. با ارائه مدارک و شواهد مستند به دادگاه، مرد می‌تواند درخواست کند که مهریه به صورت اقساطی پرداخت شود. این فرآیند ممکن است زمان‌بر باشد، اما در نهایت می‌تواند به مردان کمک کند تا از زندان آزاد شوند و مهریه را به صورت اقساطی پرداخت کنند. آز آنجا که فرآیند قانونی دادخواست اعسار نیاز به مدارک محکمه پسند دارد پیشنهاد می‌کنیم پیش از هر اقدامی با شماره‌های مندرج در سایت تماس بگیرید و از مشاوره حقوقی مهدی نائینی وکیل پایه یک دادگستری استفاده کنید.

سئوالات متداول در مورد اعسار و قسطی کردن مهریه

هزینه اعسار مهریه چقدر است؟
هزینه اعسار مهریه شامل هزینه‌های ثبت دادخواست و هزینه‌های دادرسی است. این هزینه‌ها بستگی به تعرفه‌های قضایی دارد و معمولاً مبلغ زیادی نیست. در صورتی که دادگاه درخواست اعسار را بپذیرد، مرد از پرداخت این هزینه‌ها معاف می‌شود.

در چه صورت اعسار مهریه رد می شود؟
دادگاه از مراجعی نظیر سازمان ثبت استعلام می‌گیرد تا صحت ادعای زوج مبنی بر ناتوانی در پرداخت مهریه را بسنجد و اگر محرز شود که زوج توانایی پرداخت مهریه را دارد، درخواست اعسارش رد می شود.

آیا زوج امکان اعتراض به حکم اعسار را دارد؟
 بله حکم اعسار قابل تجدید نظر است.

آیا پس از اعسار، می‌ توان اقساط مهریه را تعدیل (کم یا زیاد) کرد؟
بله اگر اعسار زوج به موجب حکم قطعی دادگاه پذیرفته شود، هم زوج می‌تواند دادخواست تقاضای تعدیل اقساط را به دادگاه ارائه دهد و هم زوجه.

آیا زوجه امکان اعتراض به حکم اعسار را دارد؟
بله در صورتی که تغییر مثبت قابل اثباتی در وضعیت مالی زوج پیش بیاید (مثلا ارثی به او برسد)، زوجه می‌تواند درخواست تعدیل بدهد تا مبلغ اقساط مهریه افزایش پیدا کند و یا حتی باقی مهریه را یکجا دریافت کند.

آیا اگر مرد اموالی داشته باشد حکم اعسارش رد می شود؟
بستگی دارد که اموال جزود مستثنیات دین باشد یا خیر. اگر اموال جزو مستثنیات باشد مثلا خانه مسکونی در شان زوج، باز هم درخواست اعسار قبول می‌شود.