مطالبه خسارت از شرکت های بیمه چگونه انجام می شود؟
مطالبه خسارت از شرکت‌های بیمه زمانی اتفاق میفتد که پس از وقوع یک حادثه بیمه‌گذارانی که خسارت دیده‌اند، به جای اینکه به مقصر اصلی رجوع و علیه او طرح دعوا کنند، ترجیح می‌دهند برای راحتی و سرعت کار از شرکت بیمه خسارت دریافت کنند. به خصوص که ممکن است مقصر اصلی خسارت، از پس جبران خسارت برنیاید.
اما با این حال، علیرغم تصور عمومی، مطالبه خسارت از شرکت‌های بیمه می‌تواند با چالش‌هایی همراه باشد؛ درست است که بیمه یکی از سازمان‌هایی است که تا کنون بسیاری از کسب‌وکارها را از ورشکستگی نجات داده و با تامین مخارج خسارت‌های مالی و جانی، دغدغه‌های فکری افراد زیادی را تاحد قابل توجهی برطرف نموده اما حواشی زیادی هم پیرامون این صنعت وجود دارد.
در واقع تصور بر این است که زیان‌دیده به محض وقوع حادثه با مراجعه به شرکت بیمه، می‌تواند خسارت خود را دریافت کند اما گاهی در عمل قضیه متفاوت است. با اینکه این شرکت‌ها موظفند به محض وقوع خسارت تشکیل پرونده بدهند و اسناد و مدارک زیان‌دیده را مطالبه کنند و به میزان خسارت وارده، جبران خسارت کنند اما گاهی نسبت به انجام تعهدات خود امتناع می‌ورزند تا جایی که افراد زیان‌دیده مجبورند برای گرفتن خسارت از آنها شکایت کنند. در این مقاله به انواع بیمه و نحوه مطالبه یا چگونگی جبران خسارت توسط شرکت‌های بیمه خواهیم پرداخت.
انواع بیمه در ایران
بیمه یک قرارداد حقوقی است که بین اشخاص (حقیقی یا حقوقی) و شرکت بیمه، منعقد می‌شود. براساس این قرارداد، شرکت بیمه متعهد و موظف می‌شود که در صورت وقوع حوادث و اتفاقات ناگواری مانند تصادف، سرقت، آتش‌سوزی، زلزله، بیماری و حتی از کارافتادگی، خسارات وارد شده را تا سقف مشخص و معینی جبران کند. انواع مختلفی از بیمه‌نامه وجود دارد، اما به طور کلی انواع بیمه‌ها در ایران به ۳ دسته تقسیم می‌شوند:
- بیمه اشخاص که حوادث، از کارافتادگی، نقص عضو و حتی بیماری و اتفاقات غیرمترقبه را پوشش می‌دهد. این بیمه را می‌توان در ۳ دسته بیمه عمر، بیمه درمان و بیمه حوادث قرار داد.
- بیمه اموال که اموال و دارایی‌های فرد را پوشش می‌دهد. این دارایی ممکن است پول، مغازه، خانه، ماشین، سرمایه در گردش و غیره باشد.
- بیمه مسئولیت که مسئولیت خسارت یا آسیبی که به دیگران یا اموالشان وارد کرده‌اید را برعهده می‌گیرد. این بیمه از شما و کسب‌وکارتان در برابر هر ادعای خسارت ناشی از حوادث غیرعمدی که منجر به آسیب به افراد و اموال آنها می‌شود، حمایت می‌کند.
لازم به ذکر است که علاوه بر انواع بیمه باید میان شرکت‌های بیمه هم تفکیک قائل شد. شرکت‌های بیمه‌ای که بیمه‌گذاران را بیمه می‌کنند، امور معمول مربوط به بیمه را انجام می‌دهند و بیمه مرکزی ایران هیچکدام از کارهای این شرکت‌ها را انجام نمی‌دهد. بنابراین نمی‌توان برای دریافت خسارت به بیمه مرکزی ایران مراجعه کرد. اما چون شرکت‌های بیمهگذار خدماتی ارائه می‌دهند، لازم است مثل هر نهاد خدماتی دیگری بر عملکردشان نظارت شود. این نظارت بر شرکت‌های بیمه از طریق بیمه مرکزی انجام می‌شود. بنابراین در صورتی که شرکت بیمه به تعهدات خود عمل نکند، در درجه اول و پیش از طرح دعوا در محاکم قضایی باید ابتدا به بیمه مرکزی مراجعه کرد. در صورتی که مراجعه به بیمه مرکزی نتیجه‌ای در پی نداشت آنوقت چاره‌ای نیست جز طرح دعوا علیه شرکت بیمه در محاکم قضایی.
اصل جبران خسارت در حقوق بیمه
اصل جبران خسارت که یک اصل بسیار مهم در صنعت بیمه به شمار می‌رود، دارای دو جنبه است. بر اساس این اصل، خسارت وارده باید تماما و به نحو مطلوب جبران شود (جنبه اثبات) بدون اینکه این جبران خسارت باعث افزایش دارایی زیان‌دیده شود (جنبه نفی). این اصل در حقوق مسئولیت مدنی دامنه و نحوه جبران خسارت را مشخص می‌کند و در بیمه خسارات هم تا جای ممکن رعایت می‌شود و تبدیل به منشا احکام بسیاری در حقوق بیمه شده است. در حقیقت عدالت حکم می‌کند که هر فرد زیان‌دیده‌ای به میزان خسارت خود خسارت بگیرد. برخی از حقوقدان‌ها برقراری نظم و امنیت اجتماعی را مبنای این اصل می‌دانند و معتقدند که اگر پرداخت خسارت براساس اصل غرامت صورت نپذیرد، صنعت بیمه توسط برخی افراد مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد.
پس گرفتن خسارت از مقصر حادثه توسط شرکت بیمه
همانطور که قبلا گفتیم، زیان‌دیده می‌تواند برای مطالبه خسارت به جای رجوع به مقصر اصلی، به شرکت بیمه رجوع کند. اما این به آن معنا نیست که مقصر اصلی مسئولیتی در قبال جبران ندارد. در واقع شرکت‌های بیمه پس از جبران خسارت زیان‌دیده، به مقصر اصلی رجوع کرده و خسارتی که پرداخت کرده‌اند از وی پس می‌گیرند.
به عبارتی، زمانی که بر اثر عمل شخص ثالثی حادثه‌ای رخ می‌دهد، فرد زیان‌دیده برای دریافت جبران خسارت با دو متعهد طرف است، یکی مقصر اصلی که بنا به مسئولیت مدنی ملزم به جبران خسارت است و دیگری شرکت بیمه که بر اساس قرارداد بیمه نسبت به جبران خسارت متعهد است.
توجه: بر اساس اصل جبران خسارت، شخص زیان‌دید نمی‌تواند هم از شرکت بیمه خسارت دریافت کند و هم از مقصر و مسئول اصلی حادثه. پس از دریافت خسارت از شرکت بیمه، این شرکت جایگزین زیان‌دیده می‌شود و حق دارد به مقصر اصلی رجوع کند.
نحوه مطالبه خسارت از شرکت‌های بیمه
بیمهگذار (خسارت‌دیده) برای آن که بتواند خسارت خود را از شرکت بیمه دریافت کند باید ۴ مورد را به این شرکت ثابت کند:
- آن خطری که بیمه بر اساس آن منعقد شده باید رخ دهد. مثلا در بیمه آتش‌سوزی، باید از طریق آتش‌سوزی به بیمهگذار خسارت وارد شود.
- خسارتی که به بیمهگذار وارد می‌شود باید مستقیما در اثر خطری که برایش بیمه شده رخ بدهد.
- لازم است اموالی که بیمه شده‌اند خسارت دیده باشند.
- موارد بالا از طریق اعلام خسارت و ارائه لیست اموال خسارت‌دیده، حدود میزان خسارت واردشده و اسنادی که وقوع خطر بیمه شده را ثابت می‌کند، صورت می‌گیرد. بنابراین نمی‌توان تنها به صرف یک ادعای ساده، بیمه‌گر را ملزم به پرداخت مبلغی برای جبران خسارت کرد.
سخن پایانی
از آنجا که گاهی برخی از شرکت‌های بیمه تعهدی به برطرف کردن دغدغه‌های بیمه‌گذارانشان نشان نمی‌دهند و نسبت به وظایفشان بی‌توجه هستند، بیمهگذار راهی ندارد جز اینکه از طریق طرح دادخواست مطالبه خسارت علیه شرکت بیمه به حقوق خود برسد. با توجه به اینکه دادخواست خسارت علیه بیمه بحثی تخصصی است و احاطه کامل به قوانین بیمه را می‌طلبد، باید حتما از طریق وکیل متخصص در امور بیمه پیگیری شود. چرا که اگر طرح درخواست یا شکایت از یک محدوده زمانی خاصی بگذرد و یا موارد خاصی که در بیمه آمده در دادخواست لحاظ نشود قطعا در همان جلسه اول با ایراد شکلی مواجه می‌شود و دعوایی که هزینه و وقت زیادی برده از بین خواهد رفت.
در صورتی که برای مطالبه خسارت از شرکت بیمه با مشکل مواجه شده‌اید، می‌توانید با راه‌های ارتباطی معرفی‌شده در سایت تماس بگیرید و از مشاوره حقوقی مهدی نائینی، وکیل پایه‌یک دادگستری استفاده کنید. مشورت با یک وکیل متخصص به خصوص در مورد قراردادهای سنگین بیمه ضرورت بیشتری دارد و شما را به راه‌حل مطمئن‌تری می‌رساند.
