راهنمای جامع درخواست اعسار از پرداخت اجراییه چک صیادی

اعسار از پرداخت اجراییه چک صیادی یکی از مهم‌ترین ابزارهای حقوقی برای افرادی است که با چک‌ برگشتی و اجراییه روبه‌رو می‌شوند اما توانایی پرداخت بدهی خود را ندارند. در این مقاله به بررسی مراحل اعسار چک، قانون جدید آن، مدارک لازم و سایر مسائل مرتبط پرداخته‌ایم تا در صورتی که نیاز به درخواست اعسار از پرداخت برای چک صیادی داشتید، بهترین تصمیم را بگیرید.

مفهوم اعسار از پرداخت اجراییه چک

اعسار به معنای ناتوانی مالی بدهکار برای پرداخت بدهی است. اگر دارنده پس از اجرا گذاشتن چک موفق به اخذ اجراییه شود، بدهکار می‌تواند به موجب قانون اعسار از پرداخت چک صیادی، برای توقف یا تعلیق حکم اجراییه اقدام  کند و دادخواست را تنظیم کرده و از دادگاه بخواهد که مبلغ چک را قسط بندی شده و در زمان طولانی‌تری پرداخت کند.

مراحل اعسار چک بلامحل

مراحل درخواست اعسار چک صیادی شامل ۴ مرحله است که در ادامه بررسی می‌شود:

1. صدور اجراییه چک برگشتی: در ابتدا، دارنده چک می‌تواند از طریق مراجعه به اجرای احکام، اجرائیه چک برگشتی را دریافت کند.
2. درخواست اعسار از پرداخت مبلغ اجراییه چک: بدهکار باید دادخواست خود را ظرف ۳۰ روز از تاریخ صدور اجرائیه به دادگاه تقدیم کند.
3. ارائه مدارک لازم: ارائه مدارک اثبات‌کننده ناتوانی مالی از جمله فیش حقوقی و سایر مستندات الزامی است.
4. صدور حکم اعسار: اگر دادگاه درخواست را قبول کند، پرداخت بدهی به‌صورت تقسیط چک یا در زمان طولانی‌تری انجام می‌شود.

مدارک لازم برای اثبات ناتوانی مالی و معسر بودن

برای درخواست اعسار از پرداخت اجرائیه چک، باید مدارک زیر را تهیه کنید:

• شهادت شهود به انضمام استشهادنامه کتبی شاهدین

در دعوای اعسار از هزینه دادرسی، مدعی موظف به معرفی دو شاهد است، در حالی که در دعوای اعسار از محکوم به، معرفی چهار شاهد الزامی است.

• صورت اموال مدعی اعسار

1. شرح کامل تعداد، مقدار و ارزش کلیه اموال منقول و غیرمنقول، شامل میزان وجوه نقدی که تحت هر عنوان در بانک‌ها یا مؤسسات مالی و اعتباری ایرانی و خارجی دارد، به همراه مشخصات دقیق حساب‌های بانکی.
2. کلیه اموالی که به هر نحوی در اختیار اشخاص ثالث قرار دارد.
3. کلیه مطالبات مدعی از اشخاص ثالث.
4. فهرست نقل و انتقالات و هرگونه تغییر در وضعیت اموال مدعی از یک سال قبل از طرح دعوای به بعد.

توجه: در صورت درخواست اعسار از محکوم به، ارائه دادنامه محکومیت الزامی است.

چه زمانی می توان درخواست اعسار داد؟

در مورد مهلت قانونی درخواست اعسار برای چک صیادی باید گفت که طبق قانون نحوه اجرای محکومیت‌ های مالی، بدهکار باید ظرف ۳۰ روز از تاریخ صدور اجراییه دادخواست خود را به دادگاه ارائه دهد. این مهلت با مهلت ۱۰ روزه‌ای که در برگه اجراییه برای ارائه اموال تعیین شده است، متفاوت است.
اگر دادخواست بعد از این مهلت ۳۰ روزه ارائه شود، قاضی اجرای احکام تنها در شرایط خاصی و بر اساس مستندات، از صدور حکم جلب خودداری می‌کند. بنابراین اگر این مهلت رعایت نشود، ممکن است درخواست اعسار پذیرفته نشود و دارنده چک حق دارد برای دریافت مبلغ بدهی از اجرای احکام چک برگشتی استفاده کند.

نمونه دادخواست اعسار از اجراییه چک

در ادامه یک نمونه دادخواست اعسار از پرداخت مبلغ اجرائیه در پرونده حقوقی چک را می‌بینید:

خواهان: …
خوانده: …
خواسته: درخواست اعسار از پرداخت محکوم‌به مندرج در اجرائیه شماره … صادره از شعبه … دادگاه حقوقی شهرستان ….

دلایل و مستندات:

1. شهادت شهود
2. لیست اموال و دارایی‌ها
3. تحقیق محلی
4. تصویر اجراییه دادنامه شماره …
5. شهادت‌نامه شهود

متن تقاضای اعسار

به نام خدا

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ….
سلام علیکم

با احترام، به استحضار می‌رساند:

1. اینجانب طبق اجراییه شماره … مورخ … صادره از شعبه …. دادگاه عمومی حقوقی شهرستان ….، محکوم به پرداخت مبلغ … ریال بابت اصل خواسته در حق خوانده محترم شده‌ام.
2. خوانده با استناد به اجراییه مذکور، نسبت به مطالبه و وصول مبلغ … ریال اقدام کرده است. با این حال، به دلیل مشکلات متعددی مانند بیکاری، بیماری و عدم توانایی مالی، امکان پرداخت یکجای مبلغ مذکور برای بنده مقدور نیست.
3. لیست اموال و دارایی‌های محدود اینجانب، که به ضمیمه ارائه شده، مؤید وضعیت ناتوانی مالی بنده است. همچنین، شهادت شهود و گواهی آنان که به پیوست تقدیم شده، گواه روشنی بر عدم تمکن مالی و شرایط خاص زندگی اینجانب است.
4. با توجه به دلایل و مستندات پیوست، از محضر آن مقام محترم استدعا رسیدگی به این دادخواست و صدور حکم به شرح ستون خواسته را دارم.

شرایط اعسار اجراییه چک بلامحل

برای پذیرش درخواست اعسار اجراییه چک، شرایط خاصی باید رعایت شود:

1. اثبات ناتوانی مالی: باید مدارک معتبر برای اثبات عدم توانایی در پرداخت دین ارائه شود.
2. رعایت مهلت قانونی: دادخواست باید در ۳۰ روز از تاریخ صدور اجرائیه تقدیم شود.

دلایل رد تقاضای اعسار از پرداخت برای چک صیادی

برخی از دلایل اصلی که ممکن است منجر به رد اعسار از پرداخت محکوم‌به شود عبارت‌اند از:

1. عدم رعایت مهلت قانونی: تأخیر در ارائه دادخواست.
2. ارائه اطلاعات غلط یا ناقص: عدم ارائه مدارک کافی برای اثبات ناتوانی مالی.
3. عدم اثبات اعسار: اگر دارنده چک مدارکی مبنی بر دارایی یا توان پرداخت مدعی ارائه دهد.

توجه: در صورتی که دادخواست رد شود، بدهکار موظف به پرداخت کامل بدهی یا معرفی اموال خود می‌شود.

حداقل پیش ‌قسط اعسار چک برگشتی

دادگاه در صورت پذیرش اعسار، مبلغی را به‌عنوان پیش‌قسط تعیین می‌کند. حداقل مبلغ پیش‌قسط، بستگی به توانایی مالی بدهکار، میزان بدهی، و نظر قاضی دارد. این مبلغ معمولا حدود ۱۰ درصد از کل بدهی است. البته اگر شخص معسر توانایی پرداخت این مبلغ را نداشته باشد از پرداخت آن معاف می‌شود.

توجه: برای چک‌های با مبالغ بالا، طبیعتا پیش‌قسط بیشتری تعیین می‌شود؛ به‌ویژه در مواردی مانند اعسار چک میلیاردی.

لایحه دفاعیه اعسار چک بی محل

هم مدعی اعسار و هم دارنده چک می‌توانند به نتیجه اعسار اعتراض کنند. در ادامه دو نمونه لایحه اعتراض به حکم اعسار را می‌خوانید.

لایحه پاسخ به دعوای اعسار از پرداخت محکوم به

ریاست محترم دادگاه …
با سلام و احترام،

این‌جانب …، فرزند …، خوانده دعوای اعسار و خواهان دعوای اصلی مطالبه وجه با شماره کلاسه …، به استحضار می‌رساند که خوانده دعوای اصلی، آقای/خانم …، طبق دادنامه شماره …، محکوم به پرداخت مبلغ … ریال در وجه این‌جانب گردیده‌اند و پس از صدور رای محکومیت، اقدام به طرح دعوای اعسار از پرداخت محکوم به نموده‌اند. درخواست ایشان، به دلایل شکلی و ماهوی ذیل، فاقد اعتبار و خلاف قانون می‌باشد:

۱. رعایت نکردن الزامات قانونی در دادخواست اعسار:

خواهان در دادخواست اعسار، مسائل شکلی مندرج در قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی را رعایت ننموده است. ایشان، لیست کامل کلیه اموال و دارایی‌های منقول و غیرمنقول خود را که نزد بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری دارند، ارائه نکرده‌اند. این در حالی است که با مراجعه این‌جانب به بانک‌های مختلف و استعلام از گردش حساب ایشان، مشخص شد که تعدادی از حساب‌های ایشان از تاریخ … تا …، گردش حساب بالای … ریال داشته‌اند، در حالی که ایشان مدعی اعسار می‌باشند.

۲. نقض شرایط شهود:

بر اساس قانون، شهود باید در استشهادیه، علاوه بر مشخص کردن هویت، شغل، میزان درآمد و نحوه قانونی امرار معاش مدعی اعسار، به این امر تصریح نمایند که از مدیون به مدت کافی شناخت داشته و تایید کنند که به جز مستثنیات دین، مال دیگری نداشته است. در استشهادیه تقدیمی به دادگاه، این شرایط رعایت نشده است.

۳. سوءاستفاده از مبالغ قرضی:

طبق بررسی‌های انجام شده، وجوهی که توسط این‌جانب به خواهان اعسار قرض داده شده است، به خرید کالاهای تجاری و خرید و فروش آن‌ها اختصاص یافته و از محل سود حاصل از آن‌ها، کالاهایی برای خانواده و بستگان ایشان خریداری شده است. این در حالی است که طبق قانون، در مواردی که وضعیت سابق مدیون نشان‌دهنده توانایی مالی ایشان باشد یا اینکه بدهکار مالی دریافت کرده و یا به هر نحوی مال به دست آورده است، اثبات اعسار بر عهده مدعی است.

نتیجه‌گیری:

نظر به اینکه خواهان در دادخواست تقدیمی دلیل روشنی مبنی بر اثبات اعسار ارائه نداده و شهود ایشان نیز شرایط ذکر شده در قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی را ندارند، لذا توانایی مالی ایشان قابل استصحاب می‌باشد. به همین دلیل، این‌جانب تقاضای رد درخواست اعسار ایشان را دارم.

لایحه تجدیدنظرخواهی اعسار از پرداخت محکوم به

ریاست محترم دادگاه …
با سلام و احترام،

این‌جانب …، فرزند …، به موجب دادنامه شماره …، محکوم به پرداخت مبلغ … ریال در وجه خانم/آقای … بابت …، گردیده‌ام و در تاریخ …، دادخواست اعسار خود را به مرجع محترم ارائه نموده‌ام. علی‌رغم رعایت تشریفات قانونی مذکور در قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، شامل معرفی شهود و ارائه لیست اموال و دارایی‌ها، دادخواست اعسار این‌جانب رد شده و حکم به پرداخت یک‌جای کلیه مبلغ بدهی صادر گردیده است.

توضیحات بیشتر:

این‌جانب به تازگی در یک شرکت خصوصی به استخدام درآمده و ماهیانه مبلغ … ریال حقوق دریافت می‌کنم. از این مبلغ، … ریال به بازپرداخت وام‌ها اختصاص یافته و به دلیل تکفل پدر و مادر/خواهر و برادر/همسر و فرزندان، پرداخت نفقه ایشان به عهده این‌جانب می‌باشد. الباقی حقوق دریافتی نیز صرف هزینه‌های روزمره می‌شود. شرایط شهود اعسار نیز در درخواست این‌جانب لحاظ گردیده است.

طبق صورت‌های مالی پیوست، لیست کلیه اموال و دارایی‌های این‌جانب نیز موید آن است که به جز مستثنیات دین شامل منزل مسکونی به نشانی …، دارایی دیگری ندارم.

لذا، مستند به موارد مذکور، تقاضای صدور حکم مبنی بر پذیرش دادخواست اعسار و تقسیط بدهی این‌جانب را دارم.

با تشکر و احترام،
[نام و نام خانوادگی] [تاریخ]

درخواست اعسار زندانی

دادخواست اعسار از داخل زندان نیز قابل ارائه است. اگر معسر بودن زندانی ثابت شود آزاد ‌می‌شود اما اگر پیش پرداخت یا اقساط را نپردازد مجددا می‌توان او را بازداشت کرد. لازم به ذکر است که اگر شخصی در زندان درخواست اعسار بزند می‌تواند تا صدور حکم با دستور قاضی با قید وثیقه آزاد شود.

 دادخواست اعسار مجدد چیست؟

اگر تقاضای اعسار فردی برای بار اول، به دلیل توان مالی کافی رد شود یا توانایی مالی فردی که ادعای اعسار او، پذیرفته شده مجددا به دلایلی مثل ورشکستگی کاهش یابد و نتواند اقساط تعیین شده را بپردازد دوباره می‌تواند درخواست اعسار بدهد. دادگاه، مجددا به درخواست او رسیدگی می‌کند و در صورت اثبات ادعا، به اعسار و تقسیط محکوم به یا تعدیل اقساط محکوم به حکم می‌دهد.

خسارت تاخیر تادیه در صورت صدور حکم اعسار و قسط بندی مبلغ چک

در خصوص اینکه اگر اعسار قبول شود، خسارت تادیه به اقساط می‌خورد یا خیر باید بگوییم که طبق ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی الزام به پرداخت خسارت تاخیر تادیه مشروط به توان مالی مدیون است و او از تاریخ صدور حکم به اعسار از پرداخت خسارت تاخیر تادیه معاف است. در واقع عدم تمکن مالی محکوم علیه از تاریخ تقدیم دادخواست اعسار احراز می‌شود. همچنین میزان پرداختی سالانه محکوم علیه که به طور قسطی پرداخت می‌شود از اصل محکومیت مشارالیه کسر می‌شود و بقیه آن، مبنای محاسبه خسارت تاخیر تادیه قرار خواهد گرفت (بر اساس شاخص تورم بانک مرکزی).

مجازات دادخواست دروغین اعسار چیست؟

برخی افراد با وجود توانایی مالی، برای فرار از پرداخت بدهی یا سوءاستفاده از قانون، به دروغ ادعای ناتوانی می‌کنند. این عمل تخلفی قانونی است و پیامدهای حقوقی و کیفری به دنبال دارد.

پیامدهای حقوقی

1. رد دعوای اعسار:
   در صورتی که طلبکار بتواند دلایل کافی برای رد این ادعا ارائه دهد، دادگاه دعوا را مردود اعلام می‌کند.
2. پرداخت خسارت:
   مدعی اعسار دروغین ملزم به پرداخت خسارت به طلبکار، شامل هزینه‌های دادرسی و در صورت داشتن وکیل معاضدتی، حق‌الزحمه او می‌شود.

پیامدهای کیفری

اگر دادگاه تشخیص دهد که مدعی به‌قصد فرار از دین، اقدام به مخفی کردن اموال خود کرده است:

حبس تعزیری درجه 7 از جمله:

• جزای نقدی بیش از یک میلیون تومان
• حبس از 91 روز تا 6 ماه
• شلاق از 11 تا 30 ضربه و یا محرومیت اجتماعی تا 6 ماه در انتظار خاطی خواهد بود.

یک بررسی سریع

اعسار از پرداخت اجراییه چک به بدهکاران امکان می‌دهد در صورت ناتوانی مالی، پرداخت بدهی خود را به‌صورت قسطی یا با تأخیر انجام دهند. این درخواست باید ظرف ۳۰ روز از صدور اجراییه به دادگاه ارائه شود تا از صدور حکم جلب جلوگیری شود. ارائه مدارک قوی مانند استشهادیه و گواهی ناتوانی مالی ضروری است. رد دادخواست اعسار ممکن است به دلیل عدم رعایت مهلت، ارائه اطلاعات ناقص یا اثبات توانایی مالی بدهکار رخ دهد. البته این حکم قابل اعتراض است و حتی می‌توان مجددا درخواست اعسار را ثبت کرد. لازم به ذکر است که قانون جدید شامل چک‌های صیادی نیز می‌شود و حداقل پیش ‌قسط اعسار بر اساس شرایط مالی و نظر قاضی تعیین می‌گردد. در ضمن امکان ارائه دادخواست از زندان نیز میسر است.

برای مشاوره با وکیل اعسار چک، کافی است با شماره‌های مندرج در سایت تماس بگیرید و از مشاوره حقوقی حضوری و غیرحضوری با مهدی نائینی وکیل پایه یک دادگستری بهره‌مند شوید.

سوالات متداول

چگونه درخواست اعسار از پرداخت اجرائیه چک بدهیم؟
برای درخواست اعسار، باید دادخواست خود را همراه با مدارک لازم به دادگاه حقوقی ارائه دهید.

مدت زمان جواب اعسار چقدر است؟
مدت زمان رسیدگی به تقاضای اعسار بستگی به تراکم پرونده در شعبه‌ دادگاه دارد.

مراحل تقسیط چک برگشتی چیست؟
مراحل تقسیط شامل ارائه دادخواست اعسار، اثبات ناتوانی مالی، و تایید درخواست توسط دادگاه است.

چگونه اجراییه چک را متوقف کنیم؟
با ارائه دادخواست اعسار در مهلت قانونی، اجراییه چک متوقف می‌شود و از صدور حکم جلب جلوگیری می‌گردد.

آیا شاکی میتواند اعسار را قبول نکند؟
بله شاکی می‌تواند به حکم اعسار اعتراض کند. در صورت ارائه ادله محکم و اثبات توانایی مالی معسر حکم تغییر خواهد کرد.

آیا درخواست اعسار از زندان نیز قابل ارائه است؟
بله، زندانی می‌تواند از زندان تقاضای خود را ثبت کند. در صورت موافقت قاضی با اعسار زندانی او آزاد می‌شود. البته اگر پیش پرداخت یا اعسار را نپردازد دوباره امکان بازداشت وجود دارد.

چک