اجرا گذاشتن سفته؛ روش ها، مراحل و نکاتی که باید بدانید
سفته یک سند تجاری است که صادرکننده به موجب آن متعهد می‌شود که مبلغ مشخصی را در زمان سررسید به دارنده پرداخت کند. اما گاهی شرایط طوری پیش می‌رود که دارنده سفته مجبور به پیگیری قانونی برای دریافت مبلغ می‌شود.
این اقدام از طریق «واخواست» و «به اجرا گذاشتن سفته» و یا «وصول سفته» انجام می‌شود. در ادامه با مراحل، هزینه‌ها، مهلت‌های قانونی و همینطور سریع ترین راه وصول سفته و سایر نکات کلیدی این فرآیند آشنا می‌شویم.
فهرست مطالب
نحوه به اجرا گذاشتن سفته
چگونه سفته را به اجرا بگذاریم؟ برخلاف چک که امکان مطالبه از طریق ثبت را دارد، سفته چنین مزیتی ندارد. بنابراین، تنها روش قانونی برای اجرای سفته، اقدام حقوقی از طریق دادگاه است و امکان به اجرا گذاشتن سفته از طریق اداره ثبت وجود ندارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص مقاله تفاوت چک و سفته را مطالعه کنید. اجرای سفته به دو روش زیر امکان‌پذیر است:
۱. مطالبه قانونی با واخواست
در این روش، سفته همچنان امتیازات یک سند تجاری را دارد و دارنده می‌تواند از طریق دفاتر خدمات قضایی دادخواست خود را ثبت کند.
۲. مطالبه وجه سفته بدون واخواست
در صورتی که مهلت ۱۰ روزه واخواست گذشته باشد، سفته مانند یک سند عادی در نظر گرفته می‌شود و دارنده می‌تواند از طریق ارائه دادخواست حقوقی مبلغ را مطالبه کند.
مفهوم واخواست سفته
واخواست سفته به معنای اعتراض رسمی به عدم پرداخت وجه سفته توسط صادرکننده است. این اقدام در واقع اولین قدم قانونی برای دریافت مبلغ درج‌شده در سفته محسوب می‌شود و مشابه دریافت گواهی عدم پرداخت برای چک است.
طبق قانون، مهلت واخواست سفته ۱۰ روز پس از تاریخ سررسید آن است و پس از این مدت، سفته دیگر به‌عنوان سند تجاری محسوب نمی‌شود. یکی از مزایای واخواست سفته، این است که می‌توان هم علیه صادرکننده و هم ظهرنویس به صورت تضامنی اقامه دعوا کرد.
مراحل واخواست سفته
مراحل واخواست برای مطالبه سفته عبارت‌اند از:
۱. مراجعه به دایره واخواست
دارنده سفته باید به دایره واخواست در شهر خود مراجعه و فرم‌های مخصوص واخواست را دریافت کند. واخواست نامه سفته در سه نسخه تنظیم می‌شود. پس از تکمیل و چسباندن تمبر مورد نیاز که بر اساس مبلغ سفته متغیر است:
نسخه اصلی به دارنده سفته داده می‌شود تا براساس آن مطالبه وجه خود را اقامه کند. نسخه دوم نیز به فرد مدیون ابلاغ می‌شود و نسخه سوم در دفتر واخواست بایگانی می‌گردد.
۲. ارسال اظهارنامه برای مدیون
اگر تاریخ سر رسید بر روی سفته قید نشده باشد، دارنده باید حتما اظهارنامه‌ای جهت مطالبه وجه سفته برای مدیون ارسال کند.
۳. پرداخت هزینه
در حال حاضر هزینه واخواست سفته حدود ۲ درصد مبلغ کل سفته است که در زمان تمبر زدن روی واخواست نامه دریافت می‌شود.
مراحل اجرا گذاشتن سفته در دادگاه
برای به اجرا گذاشتن سفته از طریق دادگاه، مراحل زیر باید طی شود:
۱. ثبت دادخواست در سامانه ثنا
فرد باید ابتدا در سامانه ثنا ثبت‌نام کرده و دادخواست خود را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا سایت عدل ایران ثبت کند.
۲. تعیین مرجع صالح
مرجع صالح رسیدگی به دعوای مطالبه سفته بسته به مبلغ سفته:
- اگر مبلغ بیشتر از 20 میلیون تومان باشد، دادگاه حقوقی صلاحیت دارد.
- اگر مبلغ کمتر باشد، شورای حل اختلاف رسیدگی می‌کند.
۳. ارائه مدارک لازم
برای درخواست مطالبه سفته به مدارک زیر نیاز خواهید داشت:
- اصل و کپی برابر اصل سفته.
- سند واخواست سفته.
- مدارک هویتی دارنده سفته.
۴. صدور حکم و اجرای آن
پس از بررسی دادگاه و احراز بدهی صادرکننده سفته یا ضامنین، حکم صادر می‌گردد. این حکم پس از قطعی شدن، به واحد اجرای احکام ارجاع داده می‌شود.
۵. توقیف اموال یا صدور حکم جلب
اگر بدهکار سفته در مهلت 30 روزه، دادخواست اعسار از پرداخت سفته را ارائه ندهد، طلبکار می‌تواند با درخواست تامین خواسته، توقیف اموال برای سفته را از دادگاه درخواست کند. در صورت عدم پرداخت اقساط اعسار، امکان صدور حکم جلب برای سفته وجود دارد.
مهلت اقامه دعوی مطالبه سفته
طلبکار حداکثر یکسال پس از تاریخ واخواست باید نسبت به مطالبه وجه از دادگاه اقدام کند. در غیر این صورت و پس از گذشت یکسال از تاریخ واخواست، امکان مطالبه وجه از ضامنین سفته از بین می‌رود.
اگر سفته در مهلت مقرر واخواست نشود، همچنان امکان مطالبه آن وجود دارد. اما سفته دیگر مزایای اسناد تجاری را ندارد و به یک سند عادی تبدیل می‌شود. مزایای واخواست در مهلت مقرر:
- امکان درخواست تأمین خواسته بدون پرداخت خسارت احتمالی.
- محاسبه خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ واخواست.
سریع ترین راه وصول سفته چیست؟
به‌طور کلی، پیگیری وصول سفته با انجام واخواست حدود ۷۰ روز طول می‌کشد. بنابراین سریع‌ترین روش برای وصول سفته، واخواست آن است. این اقدام، شرایط لازم برای پیگیری قانونی و گرفتن مبلغ سفته را فراهم می‌کند.
هزینه های به اجرا گذاشتن سفته
هزینه پیگیری قانونی سفته بستگی به مبلغ آن دارد و معمولاً ۳.۵ درصد از مبلغ سفته به‌عنوان هزینه دادرسی محاسبه می‌شود. اگر دارنده توان مالی پرداخت این هزینه را نداشته باشد، می‌تواند تقاضای اعسار یا پرداخت اقساطی را ارائه دهد.
وصول انواع سفته
قبلا در مقاله جداگانه‌ای به سفته و انواع آن پرداخته‌ایم؛ در این مقاله نحوه به اجرا گذاشتن برخی از مهم‌ترین انواع سفته را می‌خوانید:
نحوه اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ
اگر تاریخ پرداخت روی سفته درج نشده باشد، سفته دیگر ماهیت تجاری خود را از دست می‌دهد و به یک سند عادی تبدیل می‌شود. در این حالت، پیگیری قانونی سفته از طریق دعاوی مربوط به اسناد عادی انجام می‌شود.
اجرای سفته ضمانت
برای اجرا گذاشتن سفته ضمانت، می‌توانید شخصاً یا از طریق وکیل، دادخواست مطالبه سفته را تنظیم کنید. این دادخواست باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود. پس از تعیین شعبه و زمان رسیدگی، باید در جلسه دادگاه حضور یابید و دفاعیات لازم را ارائه دهید.
اجرا کردن سفته حسن انجام کار
اجرا گذاشتن سفته حسن انجام کار تنها زمانی قابل پیگیری است که مصادیق عدم حسن انجام کار که در قرارداد مشخص شده‌اند، تحقق یابند. برای این منظور باید دادخواست مطالبه وجه سفته را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنید.
علاوه بر پرداخت هزینه دادرسی که بسته به مبلغ سفته بین ۲.۵ تا ۳.۵ درصد ارزش آن در مرحله بدوی است، باید مدارک هویتی و اسناد نقض حسن انجام کار را ارائه دهید.
نکات مهم در تکمیل سفته
برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، هنگام تکمیل سفته باید به موارد زیر توجه کنید:
- درج تاریخ و مبلغ به حروف الزامی است.
- نام و نام خانوادگی گیرنده، اقامتگاه و محل پرداخت باید مشخص شود.
- در صورت عدم تکمیل صحیح اطلاعات، سفته ارزش تجاری خود را از دست داده و تنها به عنوان یک سند عادی قابل پیگیری خواهد بود.
جمع بندی
به اجرا گذاشتن سفته فرآیندی حقوقی است که نیازمند آگاهی از مراحل قانونی آن است. دارنده سفته باید با رعایت مهلت‌های قانونی، ابتدا واخواست سفته را انجام داده و سپس دادخواست مطالبه سفته را به دادگاه ارائه دهد. اگرچه سفته مزایای چک را ندارد، اما با پیگیری صحیح، امکان دریافت وجه سفته از طریق قانون وجود دارد.
برای مشاوره و راهنمایی دقیق‌تر در مورد نحوه به اجرا گذاشتن سفته، با دفتر وکالت مهدی نائینی وکیل پایه یک دادگستری تماس بگیرید و یا از طریق فرم مشاوره، درخواست خود را ثبت کنید تا همکاران ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند.
سوالات متداول
برای اجرا گذاشتن سفته به کجا باید مراجعه کرد؟
برای شروع فرآیند اجرا سفته، لازم است ابتدا به اداره واخواست دادگستری مراجعه کنید. پس از دریافت واخواست، می‌توانید دادخواست حقوقی خود را تنظیم و علیه صادرکننده اقدام کنید.
هزینه اجرا کردن سفته چقدر است؟
هزینه‌های مربوط به اجرا کردن سفته شامل هزینه ثبت دادخواست (۳ درصد مبلغ مورد مطالبه) و ۲ درصد از مبلغ مندرج در سفته به‌عنوان هزینه واخواست است.
مدت زمان به اجرا گذاشتن سفته چقدر است؟
طبق قانون، اگر دارنده سفته بخواهد علاوه بر صادرکننده علیه ضامن‌ها و ظهرنویس‌ها نیز اقدام کند، باید ظرف ۱۰ روز سفته را واخواست کرده و سپس حداکثر تا یک سال پس از آن اقامه دعوی نماید. در غیر این صورت، حق قانونی او فقط در برابر صادرکننده محفوظ خواهد ماند.
مدت زمان رسیدگی به درخواست مطالبه سفته در دادگاه چقدر است؟
مدت زمان رسیدگی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله حجم پرونده‌های شعبه رسیدگی‌کننده و آشنایی دارنده با قوانین. معمولاً این فرآیند بین ۵ ماه تا یک سال به طول می‌انجامد.
شرایط اجرا گذاشتن سفته توسط کارفرما چیست؟
کارفرما تنها در صورتی می‌تواند سفته ضمانت انجام کار را اجرا بگذارد که موارد نقض حسن انجام کار که در قرارداد تعیین شده‌اند، تحقق یافته باشند.
تفاوت واخواست و دادخواست سفته چیست؟
واخواست سفته باید ظرف مدت ده روز از تاریخ سررسید صورت بگیرد که دراین صورت سفته از مزایای اسناد تجاری برخوردار می‌شود. در غیر اینصورت سفته، سند عادی محسوب خواهد شد.
