وکیل پایه یک دادگستری

وکالت در لغت به معنای اعتمادکردن و واگذار کردن است. وکالت از جمله مشاغل آزاد است اما یک تفاوت مهم با دیگر مشاغل آزاد دارد و آن شان و جایگاه این شغل است و این جایگاه به دلیل مسوولیت بالایی است که وکیل در شغل وکالت دارد. یک وکیل خوب در صورتی می توان گفت کارش را به نحو احسنت انجام داده که مساله موکل را مساله خودش محسوب کند و در حدی برای کار موکل دغدغه داشته باشد که نسبت به کار خود دارد.

هرچند وکالت تعهد به وسیله است به این معنی که وکیل موظف است تمام تلاش خود را برای دفاع مناسب از موکل به کار بندد و قانونا مسوولیتی در رسیدن به نتیجه ندارد و در واقع تضمینی جهت دستیابی به نتیجه نمی دهد؛ اما مساله اینجاست که در باید در مقابل موکل پاسخگو باشد و این جریان معیار سنجش اعتبار وکیل در جامعه است و اینجاست که وکالت از دیگر مشاغل آزاد جدا شده و احساس مسوولیت به همراه دقت بالا مهم ترین اصل وکالت است. کافی است تا یک وکیل دادگستری کوچکترین اشتباهی انجام دهد تا همه از او طلبکار باشند. اعتبار یک وکیل به تلاشی است که برای به نتیجه رسیدن تک تک پرونده های موکلان خود انجام می دهد. گاهی در مقام مقایسه وکالت با پزشکی برمی ایند اما اگر یک بیمار با داروی تجویزشده یک پزشک بهبود نیابد با دید طلبکارانه با پزشک برخورد نمی کند و یا تاثیری در دستمزد پزشک ندارد و بیمار نهایتا پزشک خود را عوض می کند. اما در رابطه با وکالت نیمی از مبلغ حق الوکاله بسته به این است که پرونده به نتیجه برسد وموکل از موضع یک طلبکار با وکیل برخورد کرده و به راحتی و بدون اینکه اعتراضی کند سراغ وکیل دیگری نمی رود.
چگونه یک وکیل دادگستری می تواند به کار خود اعتبار ببخشد؟
در ابتدا شایستگی و مهارت خود وکیل در کار است که اعتباردهنده است. هیچ گاه کار یک وکیل دادگستری به موقعیت جغرافیایی یا ساختمانی که دفتر وکالت در آن واقع شده و یا ظواهر دیگری که برای برخی مشاغل دیگر لازم و ضروری است، وابسته نیست. بلکه دانش و مهارت شخص وکیل در کار وکالت است که به یک وکیل دادگستری اعتبار می دهد.
وکیل دادگستری
یک کارشناس حقوقی و وکیل مجرب به این پرسش چنین پاسخ می‌دهد: در انتخاب یک وکیلاحساس مسئولیت فرد امری اساسی خواهد بود؛زیرا رابطه وکیل و موکل مبتنی بر اعتماد طرفین است.
مسعود محمدی ادامه می‌دهد: وکیل از راه‌های قانونی و پیچ‌ وخم‌هایی‌ که در قوانین می‌شناسد، می‌تواند موکل را فریب دهد یا کار او را به تعویق بیندازد؛ بنابراین باید وکیلی را انتخاب کرد که اخلاق‌مدار باشد.
این وکیل دادگستری توصیه می‌کند: برای شناخت بهتر از وکیل مناسب می‌توان از مشورت یا مشاوره با چند وکیل مقایسه راهنمایی‌های آنان استفاده کرد؛ در این صورت می‌توانیم وکیلی را که آگاهی بیشتر و تجربه بیشتری در پرونده‌های درست و موفق داشته را انتخاب کنیم.
اما این نکته را نیز باید در نظر داشت که تجربه و آگاهی در امر وکالت به هیچ عنوان به سن و سال بر نمی‌گردد؛ چه بسا ممکن است وکلای جوانی در این حرفه فعالیت کنند که آگاهی آنها از برخی وکلای باسابقه بسیار بیشتر باشد. همچنین دستمزد نیز می‌تواند معیار دیگری برای انتخاب باشد؛ زیرا برخی از وکلا در حال حاضر از تعرفه‌ای که برای آنها مشخص شده تبعیت نمی‌کنند؛ بنابراین منصف بودن وکیل نیز می‌تواند یکی دیگر از معیار های انتخاب درست باشد.
عباس احدزاده، وکیل دادگستری نیز در خصوص معیارهای انتخاب وکیل می‌گوید: معمولاً‌ در انتخاب وکیل،‌ کسانی که خود اطلاعاتی از ویژگی‌های مثبت وکیلی خاص دارند یا به دلیل تجربه موفق شخصی دیگر وکیلی را می‌شناسند، بهتر است به همان فرد ‌مراجعه کنند.
در مجموع، مهم‌ترین عامل در انتخاب یک وکیل، فارغ از مسائل فنی و حقوقی، خصوصیات اخلاقی و حسن شهرت و اعتمادی است که اشخاص مختلف به وکیل دارند و به این عامل مهم همواره باید توجه داشت.
از سوی دیگر، لازم است وکیل در حوزه مرتبط با دعوایی که در دادگاه دارید،‌ مهارت کافی هم داشته باشد. مثلاً اگر دعوی شما کیفری است از دوستان و آشنایان خود بخواهید که یک وکیل که بیشتر پرونده‌های کیفری را بر عهده می‌گیرد، به شما معرفی کنند.
این کارشناس حقوقی تذکر می‌دهد: نکته قابل توجه این است که مراقب باشید فریب افراد سودجو را نخورید. متاسفانه مانند هر حرفه‌ دیگری حتی در لباس وکالت کسانی پیدا می‌شوند برای به‌دست آوردن پرونده وعده‌های دروغین می‌دهند یا خود را منتسب به فلان شخص و یا فلان ارگان و نهاد معرفی می‌کنند تا رضایت و اعتماد شما را جلب کنند.
لازم است بدانید چنین افرادی فقط به دنبال منافع شخصی خود هستند و نمی‌توانند وعده‌های دروغی را که به شما داده‌اند، عملی کنند. احدزاده تاکید می‌کند: گاه چنین افرادی از تشکیلات سازمان‌یافته هم بهره‌مند هستند و ظاهر غلط‌ اندازی دارند که شما را در موقعیت خاص فریب می‌دهند.
پس بهتر است تنها به وکلایی اعتماد کنید که در کنار دانش حقوقی کافی، تجربه لازم داشته باشند. همین دو ابزار برای وکیل موفق کافی است تا در پرونده‌ شما نتیجه بگیرد و اگر دیدید وکیلی با این دو امتیاز نتوانسته نتیجه مطلوب بگیرد، این ناکامی را به پای عوامل دیگر مانند دلائل و مدارک پرونده و قوت و ضعف ادله خود بگذارید، نه وکیل!.
چگونه می توان یک وکیل قابل اعتماد بود؟ در درجه اول اهمیت شرافت کاری و حرفه ای این شغل مدنظر قرار دارد. اینکه لازم است یک وکیل دادگستری در همه حال هوشمندانه عمل کند تا به مرور زمان دچار بی تفاوتی در امور نشود. در صورتی که وکیل در مقابل کاری که انجام می دهد احساس مسوولیت نداشته باشد شرافت شغلی را رعایت نکرده است.

زمانی که افراد به دنبال یک وکیل خوب می گردند، ضمن اینکه وکیل مورد نظر آنها وکیلی است که دانش و آگاهی و مهارت لازم را داشته باشد به دنبال یک وکیل قابل اعتماد هستند. از آنجا که خودشان تسلطی بر قوانین و روند قضایی دادگاه ها ندارند، در جستجوی یک وکیل دادگستری هستند که به او اعتماد کرده و آسوده خاطر از اینکه وکیل تمام تلاش خود را انجام می دهد به نتیجه کار امیدوار باشند. از این رو معمولا افراد از طریق پرس و جو از اطرافیان و استفاده از تجربه دیگران وکیل خود را انتخاب می کنند.

گاهی پیش می آید حتی علیرغم تمام تلاشی که یک وکیل انجام می دهد، نتیجه لازم حاصل نمی شود و اینجاست که اگر موکل به وکیل خود اعتماد لازم را داشته باشد و آسوده خاطر باشد از اینکه وکیل هرآنچه در توان داشته را انجام داده است، باز هم اگر به یک وکیل دادگستری نیاز پیدا کند سراغ همان وکیل را می گیرد.

این خود وکیل است که این حس اعتماد و اطمینان را در موکل ایجاد می کند. یک وکیل دادگستری نباید صرفا از دید مادی به قضیه نگاه کند بلکه اجرای قانون و عدالت و رسیدن حق به حقدار را همواره باید مدنظر داشته باشد. اوست که باید در ابتدا پی ببرد که موکل راست می گوید یا نه و سپس به حمایت از وی برخیزد. یک وکیل خوب علاوه بر دانش و مهارت لازمه بر نقاط ضعف و قوت موکل خود و جزئیات پرونده آگاه است. یک وکیل باید سعی در یافتم اقدام مصاله جویانه داشته باشد و تا حد ممکن به طولانی شدن پرونده و کشمکش و درگیری بیشتر تمایل نداشته باشد که این خود نشات گرفته از دانش و آگاهی بالاست.

شجاعت و جسارت هم از صفات لازمه یک وکیل دادگستری است. یک وکیل قرار است مدافع و حافظ جان، مال، ناموس و آبروی موکل خود باشد. وکیلدر دنیایی زندگی می کند که پر از درگیری است یعنی لازمه این شغل در تقابل بودن با طرف دیگر است از این رو همواره در معرض مقابله با دیگر افراد از جمله همکاران خود قرار دارد. چون در هرحال به دنبال برنده شدن موکل خود در دعواست و اینجاست که شجاعت و جسارت به کار می آید ضمن اینکه باید نزاکت را رعایت کرده و بسیار حرفه ای برخورد کند.

به دلیل ماهیت کار دستگاه قضایی اغلب کسانی که حکم برعلیه آنها صادر می شود، شروع به بدگویی از دستگاه قضایی کرده و دادگستری را متهم به صفات ناشایستی کنند. وکیل در اینگونه موارد بهتر است که با این افراد هم داستان نشود و به اینگونه موارد دامن نزند. در صورت رعایت شان دادگستری است که شان خودش هم رعایت می شود. وکیل نباید احساسی رفتار کند و عمل سرزده از یک نفر را همانند مردم عادی به کل دادگستری تعمیم دهد. باید همیشه منطقی و در چارچوب قانون به قضایا بنگرد .

اما افراد چگونه می توانند یک وکیل خوب با این ویژگی ها را بیابند. معمولا در راستای یافتن یک وکیل دادگستری مناسب بهتر است وکیلی را انتخاب کنید که در زمینه موردنظر شما تجربه لازم را داشته باشد مثلا شما نیاز به یک وکیل طلاق یا یک وکیل چک دارید. پس بهتر آن است که به دنبال یک وکیل دادگستری باشید که به طور تخصصی در زمینه طلاق و خانواده فعالیت دارد. در این صورت است که کار شما سریع تر پیش رفته و به نتیجه می رسد زیرا یک وکیل وقتی در یک زمینه خاص به شکل تخصصی کار می کند با چم و خم کار و روند رسیدگی قضایی در این زمینه آشنایی بیشتری دارد.

بهتر آن است که افراد جهت یافتن یک وکیل خوب، قبل از سپردن وکالت کار خود به یک وکیل دادگستری حتما مشاوره حضوری در دفتر وکیل داشته باشند و تنها به تماس تلفنی و مشاوره تلفنی اکتفا نکنند یا حتی با چند وکیل پایه یک مشورت کنند تا قادر به انتخاب یک وکیل قابل اعتماد که با او احساس راحتی دارند باشند.

وقتی به یک دفتر وکالت می روید جهت مشاوره با یک وکیل پایه یک دادگستری، از قبل اطلاعات لازم را در ذهن آماده کنید و اگر مدارک خاصی مورد نیاز است آن ها را به همراه داشته باشید تا وکیل بتواند دقیق تر و با اطلاعات کافی پاسخ لازم را به شما بدهد. ضمن حضور در دفتر وکیل و مشاوره با او صادقانه به سوالاتش پاسخ دهید و در صورت لزوم وکیل را از توان مالی خود آگاه سازید. در همه زمینه ها از جمله دستمزد با وکیل به توافق برسید. وکیلی که با دستمزد توافقی کنار می آید و اصراری بر دستمزدهای کلان ندارد معمولا همراه با موکل است و تنها دید مادی به قضیه ندارد. در رابطه با موضوع مدنظرتان اطلاعات لازم را در اختیار وکیل قرار دهید. وکیل محرم اسرار موکل است. به طور مثال اگر در جستجوی یک وکیل طلاق به دفتر وکیل مراجعه کرده اید، اطلاعات درستی از وضعیت زندگی زناشویی خود و فرزندان و اموال بدهید.

وقتی به یک دفتر وکالت مراجعه می کنید به رفتار و برخورد وکیل توجه کنید؛ به اینکه آیا به صحبت های شما با حوصله گوش می دهد یا نه؟ ضمن صحبت هایتان از شما سوالات می پرسد یا نه؟ در حین مشاوره از صحبت های شما یاداشت برداری می کند یانه؟

لازم است که در ۲۴ ساعت اولیه حضور شما در دفتر وکیل دادگستری و انعقاد قرارداد وکالت، وکیل پیگیر کارهای شما باشد و به تلفن شما در اولین فرصت مناسب پاسخ دهد. اگر وکیلی تلفن های موکل را پاسخ نمی دهد و کارهای او را پیگیری نمی کند، وکیل مناسبی برای کار شما نیست و بهتر است شخص دیگری را انتخاب کنید.

لازم است اگر کاری انجام پذیر نیست و از همان ابتدا مشخص است که به نتیجه لازم نمی رسد؛ وکیل وانمود به انجام آن نکند و قول بیهوده به موکل ندهد. نتیجه کار را همانطور که می بیند به موکل بگوید و نیازی نیست که صد درصد قول برنده شدن در دعوا را به موکل بدهد. یک وکیل خوب سعی در گمراه کردن قاضی یا پیچیده کردن پرونده یا به بیراهمه کشاندن آن ندارد.

وضع ظاهری و برخورد وکیل خوب باید در شان این حرفه مقدس باشد. یک وکیل خوب حتما انسان وقت شناسی است. یک وکیل توانمند صریح و در قالب مطالبی که برای موکل قابل فهم باشد صحبت می کند و در جلسه دادرسی هم طوری مطلب را بیان می کند که قاضی بتواند مطلب را همانگونه که منظور وکیل است دریافت کند.

هرچند وکیل در زمینه تمامی علوم و فنون متبحر نیست اما بهتر آن است که درمورد سایر رشته ها هم اطلاعاتی کسب کند، اطلاعاتی که به کار آیند و در جریان دادرسی تاثیرگذار باشند. هرچه علم و دانش وکیل در زمینه های مختلف بیشتر باشد در زمان دادرسی و دفاع در صحن دادگاه روند بهتری را طی کرده و می تواند از آن بهره جوید.
قرارداد با وکیل و هزینه های وکالت
بعد از تایید توانایی وکیل، نوبت به انعقاد قرارداد با وی می رسد،

معمولا میزان حق الوکاله و نحوه تعیین آن، مهم ترین قسمت قرارداد است. برابر آیین نامه تعرفه حق الوکاله مصوب ۱۳۸۵، آنچه که در این خصوص ملاک عمل خواهد بود توافقی است که بین وکیل و موکل صورت می گیرد. به این ترتیب، این توافق می تواند بیشتر، کمتر یا برابر تعرفه ای باشد که در این آیین نامه پیش بینی شده است.

برابر تعرفه در دعاوی مالی، میزان حق الوکاله در موردی که حکم دادگاه بدوی از حیث بهای خواسته قطعی است از حداقل ۱۵۰۰۰۰ ریال و ۱۰ درصد بهای خواسته و حداکثر تا ۳۰۰هزار ریال است و در موردی که حکم از حیث بهای خواسته قطعی نیست به ترتیب ذیل تعیین میشود،
الف) تا مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال ۶ درصد از بهای خواسته و حداکثر ۶ میلیون ریال.
ب) نسبت به مازاد ۱۰۰ میلیون ریال تا یک میلیارد ریال ۴ درصد بهای خواسته و حداکثر تا مبلغ ۴۲ میلیون ریال.
ج) نسبت به مازاد یک میلیارد ریال تا ۵ میلیارد ریال ۳ درصد از بهای خواسته و حداکثر تا مبلغ ۱۶۲ میلیون ریال.
د) نسبت به مازاد پنج میلیارد ریال ۲ درصد از بهای خواسته و حداکثر تا مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال.

اعتماد نکردن به تبلیغات وکیل دادگستری
در خصوص کسانی که از راه تبلیغات وکیل خود را انتخاب می‌کند دو نکته قابل توجه است: اولا وکلا از تبلیغ منع شده‌اند؛ بنابراین وکیلی که اقدام به ارسال پیامک می‌کند یا راه‌های دیگر را برای تبلیغ انتخاب می‌کند تخلف از قوانین کرده است و کسی که بنای کار خود را بر قانون‌شکنی گذاشته است مدافع خوبی برای حق و قانون نخواهد بود.
این کارشناس حقوقی اضافه می‌کند: ثانیا وکالت بر مبنای اعتماد است و وکیل امین موکل محسوب می‌شود؛ بنابراین وکیلی که بدون هیچ شناختی از سلامت حرفه‌ای و اخلاقی انتخاب می‌شود ممکن است امین خوبی برای دعوای شما نباشد.
چه اختیاراتی به وکیل بدهیم؟
وکالتنامه‌ای که بین وکیل و موکل تنظیم می‌شود و به امضا می‌رسد شامل اطلاعاتی از جمله حدود اختیارات وکیل است؟
در این بخش باید چه موضوعاتی درج شود؟ یک وکیل دادگستری در پاسخ به این سوال توضیح می‌دهد: همان طوری که در مواد ۳۵ و ۳۶ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (در امور مدنی) به خوبی به آن اشاره شده است، وکیل در دادگاه‌ها تمام اختیارات راجع به دادرسی را داراست مگر مواردی که موکل آنها را از وی سلب کرده باشد.
عباس احدزاده ادامه می‌دهد: اصولاً‌ وکیل در وکالتنامه تکلیف به تصریح و ذکر اختیارات مندرج در مواد ۳۵ و ۳۶ قانون یاد شده را دارد که بر حسب موقعیت و وضعیت دادرسی تشخیص می‌دهد که چه مواردی را از موکل کسب اختیار کند.
ممکن است در یک دادرسی وکیلی نیازی نداشته باشد عین ۱۴ مورد از اختیارات را داشته باشد و ممکن است در مواردی هم همه‌ آنها را نیاز داشته باشد. برای مثال، در مواردی که شما به وکیل اجازه می‌دهید که فقط پرونده را مطالعه کند، لازم نیست که همه موارد را جزو اختیارات وکیل در وکالتنامه تصریح کنید.
بلکه از وی بخواهید که این وکالتنامه فقط برای مطالعه تنظیم شود چراکه ممکن است شما بخواهید پس از کسب اطلاع از محتویات پرونده، وکالت آن را به وکیل دیگری بدهید یا برعکس اگر شما وکالت در دادرسی را به وکیل دادید، بهتر است انتخاب اختیارات را به انتخاب وکیل بسپارید چون وی بهتر از شما و هر کس دیگری می‌داند، کدامیک مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
بنابراین، شایسته است در چنین مواردی به وکیل خود اعتماد داشته باشید. هرچه وکیل در دادرسی از اختیارات بیشتری برخوردار باشد،‌ قدرت مانور و تصمیم‌گیری وکیل نیز در دادرسی در موقعیت‌های حساس بیشتر و بهتر می‌شود.
پیگیری تخلفات وکیل
در صورتی که نسبت به خدمات وکیل اعتراض داشته باشیم باید برای پیگیری آن به کجا مراجعه کنیم؟

احدزاده در پاسخ به این سوال می‌گوید: اصولا هر صنفی و تشکیلاتی دارای نظامنامه‌ای است که اعضای آن مطابق قوانین و مقررات در حوزه حرفه‌ای خود فعالیت می‌کنند؛ حرفه وکالت نیز مانند طبابت و سایر حرف از این امر مستثنی نیست.
این وکیل دادگستری ادامه می‌دهد: از نظر حرفه‌ای اگر وکیلی در چارچوب رفتار و عملکرد سازمانی خود، مرتکب تخلفی شود، مرجع رسیدگی به این شکایات و اعتراضات، دادسرای کانون وکلای دادگستری مستقر در کانون وکلاست و اشخاص می‌توانند با مراجعه به این دادسرا شکایت خود را پیگیری کنند.
به اقتضای صنعتی شدن جوامع، روابط اجتماعی نیز با پیچیدگی‌هایی روبه‌رو می‌شود؛ به عبارت دیگر به همان میزانی که جوامع از پیشرفت، توسعه برخوردار می‌شوند، روابط حقوقی و اجتماعی افراد در جامعه نیز، از لحاظ حقوقی دشوار و پیچیده‌تر می‌شود، به گونه‌ای که نه تنها دیگر حل مسائل و مشکلات حقوقی از عهده افراد عادی خارج می‌شود، بلکه حتی در برخی دعاوی و پرونده‌ها دیده می‌شود که تیم‌های حقوقی مجرب متشکل از حقوقدانان و وکلای باسابقه برای حل مساله‌ای ساعت‌ها با یکدیگر همکاری می‌کنند.
بر همین اساس، در ایالات متحده آمریکا و برخی کشورهای توسعه‌یافته، روز به روز بر اهمیت توسعه موسسات حقوقی و در اختیار داشتن وکلا و یا مشاوران حقوقی مجرب به صورت تیمی افزوده می‌شود.
وکیل دادگستری، قدرت فراقانونی ندارد
همیشه موکل باید بداند که وکیل قدرت فراقانونی مثل آشنایی با مقام ها و کادر قضایی ندارد و تنها در حدود تجربه و تخصص خود با استفاده از راه های قانونی می تواند از موکل خود دفاع کند.
معرفی شهود، مطلعان و حاضر کردن آنان در دادگاه و دادسرا و تهیه وسیله اجرای قرارها و کارهای از این دست، به عهده موکل است.
موکل متعهد است که کارهای اداری مربوط به خارج از دادگستری را شخصا انجام دهد،
از دیگر مواردی که موکل باید انجام دهد اقرار به این است که اسناد خود را به رویت کامل وکیل پایه یک دادگستری رسانده است و صحت آنها را تایید می کند. به گفته وی، موکل به وکیل اختیاراتی تفویض می کند که یکی از آنها این است که در صورت لزوم برای انجام مورد وکالتی، وکیل می تواند وکالت را به غیر تفویض کند، همچنین می تواند مورد وکالت مورد وکالت را همراه وکیل دیگری منفرداً یا متمعا انجام دهد.