ثبت علامت تجاری خدماتی

هنگامی که علامت در ارتباط با خدمات باشد ” علامت خدماتی ” نامیده می شود. امروزه در کنار تجارت کالا تجارت  به صورت گسترده در سطح جهان مطرح می باشد. خدمات ، دامنه وسیعی از فعالیت ها از قبیل بانکداری ، بیمه ، هتل ها ، رستوران ها ، خطوط هوایی، ارتباطات راه دور ، آموزش ، تفریح و غیره را در برمی گیرد. علائمی که خدمات ارائه شده توسط یک موسسه تجاری را از سایرین مشخص سازد، علامت خدمات نامیده می شود، در حقیقت تقاوت اساسی بین علامت مربوطه به کالا و خدمت وجود ندارد و هر دو را باید علامت تجاری محسوب کرد. هر دو علامت وظایف مشابهی دارند، اختلاف عمده ای که بین این دو علامت وجود دارد این است که موضوع علائم خدماتی ، امور نامحسوس و نامرئی است که همان خدمات می باشند. علامت خدمات را عموماَ در تبلیغات و نیز سربرگ ها و فاکتورها می توان دید، نه بر روی وسایلی که در ارائه خدمات به کار می رود، برخلاف علائم مربوط به کالا که علاوه بر این موارد مذکور بر روی خود کالا نیز الصاق می باشد.

برخی از قوانین داخلی همچون قانون علائم تجاری انگلیس و نیز برخی از موافقت نامه ها همچون TRIPS ، اصطلاح علامت تجاری را اعم از علائم مربوط به کالا و خدمات بکار می برند و برخی از موافقت نامه ها همچون کنوانسیون پاریس و معاهده حقوق علائم تجاری (TLT) ، از اصطلاح علامت خدمت برای کالاهای مربوط به خدمات استفاده می کنند. در مقررات قانون قبلی ثبت علائم تجاری ایران مصوب ۱۳۱۰ هیچ اشاره ای به امکان ثبت علامت خدمت یا حمایت از آن نشده است که خوشبختانه در قانون جدید مصوب ۱۳۸۶ این کمبود جبران شده است. علاوه بر این ایران به عنوان عضو ناظر اتحادیه پاریس موظف است که از علائم مربوط به خدمات ولو اینکه این علائم ثبت نشده باشند، حمایت به عمل آورد. در حال حاضر اداره مالکبت صنعتی ایران به ثبت علائم مربوط به خدمات پرداخته و همانند علائم تجاری مربوط به کالا از علائم خدمات نیز حمایت به عمل می آورد.

در اکثر کشورها حمایت از یک علامت تجاری یا خدماتی صرفاَ پس از ثبت آن در یک اداره ی دولتی صورت می پذیرد.حمایت قانون از علامت تجارتی به این نحو است که هر گونه استفاده ی غیر مجاز از علامت را ممنوع می سازد.علامت تجاری نباید با علائم دیگری که برای محصول یا خدمات مشابه استعمال می شود شبیه باشد و همچنین از لحاظ جنس، کیفیت،.کمیت و مبدا آن موجب گمراهی مشتری نشود.

آنچه که روشن است این است که علائم خدماتی، در واقع رده ای از علائم تجاری هستند که با گسترش و پیچیدگی نظام های اقتصادی، حوزه نسبتاَ وسیعی یافته اند.

علائم خدمات که توسط موسسات تجاری و خدماتی مختلف، چون بانک ها ، حمل و نقل و … مورد استفاده قرار می گیرند در ماده ۶ کنوانسیون پاریس مورد توجه مواقع گردیده اند.

ماده ۶ کنوانسیون در سال ۱۹۵۸ در کنفرانس لیسبون به کنوانسیون پاریس افزوده شد. اما آنچه که باید خاطر نشان داشت این است که الحاق این ماده به کنوانسیون پاریس، نتوانست هم پای علائم تجاری، برای علائم خدماتی ، موضوعیت و قدرت مانور ایجاد کند و این از محتوای این ماده به دست می آید.

بنابر پیش بینی ماده ۶ کنوانسیون ، کشورهای عضو اتحادیه ، متعهد می باشند که از علائم خدماتی حمایت نمایند، اما این حمایت مقتضی آن نیست که الزامی برای ثبت چنین علامتی داشته باشند. در واقع در شرایط مشابه و یکسان ، موضعی که دولت ها در قبال علائم خدماتی اتخاذ می نمایند و در قبال آن تصمیم گیری می کنند، مشابه مواضع آن ها در برابر علائم تجاری است.

لذا دولت های عضو کنوانسیون این اختیار را دارند که بنا بر مصالح و تمایلات خود قوانینی را در حمایت از علائم خدماتی وضع نمایند و یا برعکس آن قوانین عمل کنند.