ثبت طرح صنعتی

تعریف طرح صنعتی :

ترکیب خطوط یا رنگها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط ، رنگ یا بدون آن بگونه ای که ترکیب یا شکل یک فراورده را از نظر تزیینی و زیباشناختی تغییر داده و باعث جذب مصرف کننده گردد را طرح صنعتی می گویند . در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نسخه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت قانون نمی باشد.

اگر طرح جدیدی برای محصولات تولیدی خود ایجاد کرده اید یا بسته بندی منحصر به فردی ابداع کرده اید قبل از افشا باید آنرا ثبت نمائید .هر تغییر در شکل ظاهر یا نوع بسته بندی که باعث زیبا شدن محصول تولیدی شما گردید و باعث جذابیت محصولات شما برای مصرف کننده موجب شود را قبل از افشا ثبت نمایید تا جلو سو استفاده رقبای خارجی و داخلی در بازارهای هدف گرفته شود.با ثبت طرح صنعتی می توانید به راحتی جلو واردات یک محصول که تقلیدی از طرح تولیدی ثبت شده شما است را بگیرید.

طرح صنتی دایره وسیعی از محصولات صنعتی، خانگی ، اداری، ورزشی ، صنایع دستی، اسباب بازی ، مبلمان اداری ، لوازم برقی، خودرو و قطعات آن، ابزار های فنی و پزشکی بهداشتی ، اقلام لوکس، تزئینی ، منسوجات ، فرش و لباس ، ظروف آشپزخانه ، مصنوعات پلاستیکی و حتی بسته بندی طیف وسیعی از محصولات را شامل می شود . از اینرو و وفق ماده ۲۰ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ هرگونه ترکیب خطوط یا رنگها و هرگونه شکل سه بعدی یا خطوط، رنگها و یا بدون آن به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصول از صنایع دستی را تغییر دهد طرح صنعتی است”.

شاید یک طراح در طراحی طرح مورد نظر به جنبه های مختلف مانند باب میل بازار ، انبار داری ، تعمیر و نگهداری ، حمل و نقل ، تولید سریع و کم هزینه … را در نظر داشته باشد اما آنچه که حقوق طرح صنعتی حمایت می کند فقط شکل و ظاهر آن محصول آنهم از جنبه زیبایی شناسی را شامل می گردد در سایر خصوصیات ،بخصوص ویژگی فنی یا عملکردی آن تحت حمایت این قانون نمی باشد.

حمایت از طرح صنعتی چه حقوقی به دارنده آن میدهد؟

در بسیاری از کشورها از جمله ایران طبق ماده ۵۲ قانون ، طرح صنعتی باید ثبت شود تا تحت حمایت قوانین مربوط به طرح صنعتی قرار گیرد. هرگاه یک طرح صنعتی به موجب قانون به ثبت برسد مالک آن از حق انحصاری جلوگیری از نسخه برداری غیرمجاز یا تقلید توسط شخص ثالث برخوردار می شود این حق موجب می شود اشخاص ثالث از ساخت، عرضه، واردات، صادرات یا فروش هر محصولی که طرح در آن به کار رفته یا در آن گنجانده شده است منع شوند. طبق ماده ۲۸ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری بهره برداری از هر طرح صنعتی ثبت شده توسط اشخاص غیر مشروط به موافقت مالک است که شامل ساخت ، فروش و وارد کردن اقلام حاوی طرح صنعتی ثبت شده می باشد. مالک می تواند علیه هر شخصی که بدون موافقت او، حقوق ناشی از ثبت را نقض کند در دادگاه اقامه دعوی نماید.

شایان ذکر است قانون و شیوه عملکرد هر کشور، حوزه اصلی حمایت از طرح های ثبت شده را معین خواهد کرد به عنوان مثال جمهوری اسلامی ایران در ماده ۲۸ قانون حمایت از اختراعات، طرح های صنعتی، علائم و نام های تجارتی مصوب ۱۳۸۶ این حقوق را اینچنین بر می شمرد:

بهره برداری از هر طرح صنعتی که در ایران ثبت شده باشد، توسط اشخاص، مشروط به موافقت مالک آن میباشد.
بهره برداری از یک طرح صنعتی ثبت شده عبارتنداز : ساخت، فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی.
مالک طرح صنعتی ثبت شده می تواند علیه شخصی که بدون موافقت او افعال مذکور در بند (ب) این ماده را انجام دهد یا مرتکب عملی شود که عادتا موجبات تجاوز آینده را فراهم آورد در دادگاه اقامه دعوی نماید.
مدارک مورد نیاز جهت ثبت طرح صنعتی عبارت است از:

ثبت اظهانامه ثبت طرح صنعتی

نقشه عکس و هر گونه مشخصات گرافیکی محصول و عکس از محصول به ابعاد ۲۰ در ۲۰ سانتی متر. در صورت نیاز به ارائه ماکتی از مدل طرح، مرجع ثبت می‌تواند ماکت مزبور را ممهور به مهر و تاریخ نموده به متقاضی اعاده نماید.
تعیین طبقه محصول
کپی مدارک شناسایی شخص در صورت شخصی بودن طرح
کپی مدارک شرکتی و کپی مدارک شناسایی مدیر عامل
نکته : دو یاچند طرح صنعتی را می‌توان در یک اظهارنامه قید و تسلیم نمود، بشرط آنکه مربوط به یک طبقه‌ بندی بین‌المللی و یا مربوط به یک مجموعه یا ترکیبی از اجزاء باشد. در صورت سه بعدی بودن طرح صنعتی ، اداره مالکیت صنعتی می‌تواند نمونه واقعی یا ماکتی از آن را نیز به همراه اظهارنامه درخواست نماید. تاریخ اظهانامه همان تاریخ زمان تسلیم اظهارنامه میباشد .

حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی و زمان اعتبار و نحوه تمدید طرح صنعتی :

بهره برداری از طرح صنعتی به شرط مجوز از مالک آن میباشد .
بهره برداری از طرح به شرح موارد زیر است : فروش ، واردات ، تولید محصول به معنی بهره برداری از طرح میباشد .
مدت اعتبار طرح صنعتی ۵ سال میباشد. و این دوره تا دو دوره دیگر قابل تمدید میباشد. ضمنا شش ماه نسبت به تمدید طرح صنعتی از زمان انقضا به آن مهلت داده میشود . در صورت تاخیر جریمه ای به آن تعلق میگیرد .
نکته : اظهارنامه ثبت بدون قلم خوردگی و لاک گرفتکی باید باشد . ضمنا هیچگونه مخدوشی و پارگی نباید داشته باشد. باید در اظهارنامه در صورت مشترک ثبت شدن طرح صنعتی میزان سهم هر یک از طرفین قید شود در صورت قید نشدن این سهم بالسویه در نظر گرفته خواهد شد.

روند ثبت طرح صنعتی :

1-امضاء وکالتنامه توسط موکل وتنظیم قرارداد
2- بررسی مدارک و شرایط موکل برای ثبت طرح صنعتی
3- قبل شروع شدن پروسه ثبت طرح صنعتی اگر نیاز به استعلام باشد، و موکل درخواست استعلام را بدهد ابتدا ، طرح را استعلام می کنیم.
4- ظرف ۲ الی ۳ روز کاری روی سیستم اداره ثبت مالکیت صنعتی ارجاع شده بصورت رسمی و پرونده تشکیل می شود.
5- در مرحله قبلی با تشکیل پرونده و ارجاع کارشناس اداره مالکیت صنعتی، نتیجه کارشناسی و وضعیت پرونده پس از ۲ ماه مشخص می شود، حالت های زیر معمولا در این مرحله رخ می دهد
الف. تایید : پرونده و اطلاعات هیچ نقصی ندارد، مشابهت ومغایرت ندارد و برای صدور آگهی تقاضای ثبت طرح صنعتی اقدامات بعدی انجام می شود. ثبت طرح صنعتی نیاز به ۳ آگهی دارد که این مرحله اولین آگهی خواهد بود.
در این مرحله باید روزنامه رسمی انجام شود، یعنی درخواست تایید شده پرونده شما در روزنامه های کثیرالانشار چاپ می شود. توجه داشته باشید صدور روزنامه رسمی حدود ۱۰ الی ۱۵ روز کاری زمان خواهد برد.
پس از روزنامه رسمی اول یک ماه زمان برای اعتراض وجود خواهد داشت تا اگر کسی ادعایی در خصوص علامت تجاری مورد درخواستی شما داشته باشد اعتراض خود را اعلام کند.
پس از گذشت ۳۰ روز اگر هیچ اعتراضی نبود ، خیلی سریع درخواست آگهی دوم داده میشود. آگهی دوم به معنی داشتن شماره ثبت طرح تجاری است.
آگهی دومی که صادر شد و مشکلی نبود سریعا برای چاپ در روزنامه رسمی کثیر الانشار اقدام می شود. (تا این مرحله روزنامه رسمی دوم انجام شده است(
پیگیری روزنامه رسمی داخل سایت ۱۰ الی ۱۵ روز کاری زمان خواهد برد تا چاپ شود.
با ارسال روزنامه رسمی دوم از طریق وکیل درخواست آگهی انحصاری ۱۰ ساله ثبت طرح را به اداره مالکیت صنعتی می دهیم.
پس از ۲ الی ۳ روز کاری پرونده بصورت کامل انجام شده و آماده تحویل به موکل می باشد
چیزی در حدود ۳ الی ۴ ماه کل این پروسه به طول خواهد انجامید.
رد کامل : پرونده دچار نقص است و قابلیت پیگیری ندارد.
مشابهت یا نقص پرونده مشابهت : این احتمال وجود دارد مجوز، یا مدارک دچار مشکل شده باشد و یا تکمیل نباشد، در این مرحله باید پیگیری شود و برای رفع نقص اقدام شود. و دیگر احتمالات که بصورت جزئی در این مرحله به شما اعلام می شود. پس از رفع نقص و مشکل مانند مرحله نوع ۱ که تایید بود عمل می شود. با این تفاوت که اطلاعات و مدارک تکمیل خواهد شد.
زمان ثبت طرح صنعتی :

زمان فرایند ثبت طرح صنعتی معمولا حدود 2 تا 3 ماه به طول می انجامد.

مهدی نائینی وکیل دادگستری و مشاور حقوقی

۰۹۱۲۶۷۶۱۵۳۷