دعاوی خانواده

طلاق به استناد عسر و حرج

عسر و حرج از دو کلمه تشکیل شده عسر به معنای سختی و تنگدستی و حرج به معنای تنگی و فشار میباشد.

میدانیم که مطابق شرع و قانون مابین زوجین حق طلاق با مرد است و زن نمیتواند درخواست کننده طلاق باشد مگر در مواردی خاص که خود قانون تبیین کرده است.

یکی از این موارد جایی است که زن وکالت در توکیل جهت طلاق داشته باشد و دیگر مورد ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی میباشد که موارد عسر و حرج میباشد.
معنای لغوی عسر و حرج را ابتدا بیان کردیم و اما معنای حقوقی عسر و حرج حالتی است که شرایط زندگی برای زن به نحوی دشوار باشد که امکان ادامه زندگی مشترک میسر نباشد.

ماده ۱۱۳۰ نیز تقاضای طلاق از جانب زوج را حالتی میداند که دوام زوجیت موجب عسر و حرج وی شود و این مسله باید در دادگاه اثبات گردد و بعد از اثبات حاکم شرع زوج را اجبار به طلاق کند و اگر اجبار وی میسر نشود زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده میشود.

و این ماده در تبصره خود عسر و حرج را حالتی میداند که ادامه زندگی برای زوجه مشقت بار و تحمل ان مشکل باشد.

مصادیق عسر و حرج در این ماده و در پنج بند بیان شده است.

۱- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال و بدون عذر موجه.

بدین معنا که در طول مدت یکسال اگرزوج مدت شش ماه به صورت دائم و یا نه ماه به صورت متناوب و ناپیوسته و بدون دلیل و عذر موجه خانه را ترک نماید این میتواند از موارد عسر و حرج و دلیلی برای درخواست طلاق از جانب زوجه باشد. قید آخر این ماده جلوی بسیاری از سوء استفاده را میگیرد چرا که امکان دارد مردی جهت انجام فعالیت شغلی خود مجبور باشد مدتی را که مشمولاین بند میباشد از خانه به دور باشد و این حالت نباید امکان سوء استفاده برای زن را ایجاد کند.

۲- اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلا وی به مشروبات الکلی که بر اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است. در صورتی که زوج به نعهد خود عمل ننماید و یا پس از ترک مجددا به مصرف موارد مذکور روی آورده بنا به درخواست زوجه طلاق انجام خواهد شد.

این بند به اعتیاد زوج اشاره میکند اما اعتیاد هم به طور کلی نمیتواند دلیلی برای طلاق باشد و باید شرایطی داشته باشد:

الف. اعتیاد به مواد مخدر یا مشروبات الکلی باید به اساس زندگی خلل وارد آورد.

ب. نتوان زوج را مجبور به ترک آن نمود و یا نتوان در مدتی که پزشک تعیین کرده زوج را ترک داد.

ج. نقض تعهد نسبت به عدم مصرف مواد مخدر و یا استفاده مجدد بعد از ترک

از این موارد این نتیجه حاصل میشود که صرف اعتیاد کافی برای اثبات عسر و حرج نیست و علاوه بر ایجاد خلل در زندگی مشترک باید یکی از شرایط بالا را نیز داشته باشد تا دلیلی برای درخواست طلاق باشد.

۳٫ محکحومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.

از شرایط این بند این است که:

الف. محکومیت باید قطعی باشد یعنی به موجب حکم قطعی و غیر قابل تجدید نظر صادر شده باشد و بازداشت موقت یا حکم قاطع از موارد این ماده نیست.

ب. حبس زیر پنج سال مشمول این ماده نمیشود و همچنین حکم تبعید نیز مشمول این بند نمیشود و ذکر این نکته لازم است که حبس به مدت پنج سال نیز مشمول این بند است.

۴٫ ضرب و شتم یا هرگونه سوء استفاده مستمر زوج که عرفا با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.

در بسیاری از مراجعات زوجه ادعا دارد که زوج وی را کتک زده و یا میزند و به همین علت خواهان طلاق است اما باید دانست که صرف یک بار کتک زدن نمیتواند دلیلی برای طلاق باشد و این عمل طبق این ماده باید به صورت مستمر انجام شود و در خصوص ضرب و شتم در صورت تمایل زوجه به استفاده از این بند باید به کلانتری مراجعه و گزارش کلانتری و همچنین گواهی پزشکی قانونی را داشته باشد تا بتوان در پرونده طلاق از آن بهره مند شد.

پس در خصوص ضرب و شتم دو مورد باید رعایت شود تا بتواند دلیلی برای درخواست طلاق باشد.

الف. ضرب و شتم به صورت مستمر باشد حداقل دو یا سه مرتبه

ب. ایراد ضرب و شتم توسط مامورین دولتی ثبت شده باشد تا قابلیت استناد داشته باشد. ( صورتجلسه کلانتری و گواهی پزشکی قانونی)

در قسمت بعدی این بند هرگونه سوء استفاده ذکر شده است که عبارت هرگونه وسعت زیادی داشته و میتواند شامل هر امری شود، امکان دارد مربوط به اجبار زوجه برای کارهای طاقت فرسا و یا اعمال خلاف عرف در روابط زناشویی و یا ارتکاب فعل حرام و…. باشد

۵٫ ابتلا زوج به بیماری های صعب العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.

از شرایط این بند میتوان دو مورد را مورد اشاره قرار داد:

الف. بیماری باید صعب العلاج باشد یعنی راه درمانی نداشته باشد یا درمان بسیار ناممکن و سخت باشد.

ب. بیماری علاوه بر صعب العلاج بودن باید زندگی را نیز مختل کند.

قسمت پایانی این ماده نیز به نکته بسیار مهم و حائز اهمیتی اشاره میکند که گستره استفاده از این ماده را بسیار افزایش میدهد و آن موضوع این است که موارد مندرج در این ماده مانع از آن نیست که دادگاه در سایر مواردی که عسر وحرج زن در دادگاه احراز شود حکم طلاق صادر نماید.

در واقع این قسمت از ماده و همچنین قسمت دوم بند چهار راه مانور برای زوجه جهت اثبات عسر و حرج را بازگذاشته که استفاده از این امکان نیاز به تجربه در زمینه پرونده های طلاق دارد.

مهدی نائینی وکیل دادگستری و مشاور حقوقی

۰۹۱۲۶۷۶۱۵۳۷

به ما امتیاز بدهید...

‫2 دیدگاه ها

    1. سلام، عسر و حرج شرایطی است که زن در سختی و تنگنا باشه و مصداق این تنگنا به صورت حصری مشخص نشده و هر چیزی میتونه باشه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Adblock رو غیر فعال کنید

بخشی از درآمد سایت با تبلیغات تامین می شود لطفا با غیر فعال کردن ad blocker از ما حمایت کنید